PhantomDeejay
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί ούτε λίγο ούτε πολύ copy-paste από ένα άλλο forum που το πρωτοδημοσίευσα το 2005. Το κείμενο είναι δικό μου και σκοπό έχει να βοηθήσει τους νεότερους και πιο άπειρους Dj's να καταλάβουν κάποια πράγματα για τον ήχο, τα ηχεία, τους ενισχυτές κτλπ... Προς θεού, δεν είμαι ο πλέον ειδικός για να τα εξηγήσω 100% σωστά ούτε χρησιμοποιώ εξειδικευμένη ορολογία ακριβώς γιατί το κείμενο απευθύνεται σε νέους.
Όποιος φίλος έχει περισσότερες γνώσεις και θέλει να συμπληρώσει ή να διορθώσει κάτι απο τα γραφόμενα μου, είναι ευπρόσδεκτος να το κάνει.
Απλά πιστεύω οτι δεν γίνεται κάποιος να είναι ή να θέλει να γίνει Dj χωρίς να γνωρίζει 5 βασικά πράγματα για τον ήχο και τα μηχανήματα πέραν του μίκτη...
Ξεκινάμε λοιπόν:
Όποιος φίλος έχει περισσότερες γνώσεις και θέλει να συμπληρώσει ή να διορθώσει κάτι απο τα γραφόμενα μου, είναι ευπρόσδεκτος να το κάνει.
Απλά πιστεύω οτι δεν γίνεται κάποιος να είναι ή να θέλει να γίνει Dj χωρίς να γνωρίζει 5 βασικά πράγματα για τον ήχο και τα μηχανήματα πέραν του μίκτη...
Ξεκινάμε λοιπόν:
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:41 am
PhantomDeejay
Ενεργά και παθητικά ηχεία
Ποια ηχεία ονομάζονται ενεργητικά (ή και ενεργά) και ποια παθητικά;
Ενεργά ονομάζονται τα ηχεία που έχουν ενσωματωμένο πάνω τους και ένα ενισχυτή για να τα δρομολογήσει... Παθητικά ονομάζονται τα ηχεία που απαιτούν χωριστό ενισχυτή για να δουλέψουν. Τα ενεργά ηχεία είναι γνωστά και ως αυτοενισχυόμενα...
Σημείωση: Στον κόσμο των υπολογιστών και των entry level home cinema συστημάτων κυκλοφορούν και κάποια "υβρίδια"...
Πρόκειται για τα γνωστά σετ ηχείων 2.1, 5.1 και 7.1 Τα σετ αυτά αποτελούνται απο ένα ενεργό ηχείο (Το subwoofer) και τα περιφερειακά ηχεία (surround speakers) τα οποία όμως είναι παθητικά και πέρνουν την ισχύ που χρειάζονται απο τον ενισχυτή που βρίσκεται εντός του subwoofer.
Απο ποια μέρη αποτελείται ένα ηχείο; Και τι είναι οι "δρόμοι";
Τα μέρη απο τα οποία αποτελείται ένα ηχείο διαφέρουν σε κάθε ηχείο, αλλά γενικά ένα καλό ηχείο αποτελείται από:
1) Τα μεγάφωνα. Αυτά είναι που παράγουν τον ήχο. Ένα ηχείο μπορεί να έχει απο ένα μέχρι και 10 (σε μερικές περιπτώσεις) μεγάφωνα.
2) Το κουτί (καλά ε; σπουδαίο πράγμα σας είπα τώρα)
3) Το Crossover. Το crossover όταν αυτό είναι παθητικό (περισσότερα στη συνέχεια) είναι ένα κύκλωμα μέσα στο ηχείο που αναλαμβάνει να κάνει τον διαχωρισμό των συχνοτήτων που λαμβάνει το ηχείο, και τον μοιράζει στα μεγάφωνα.
Τί είναι οι δρόμοι;
Όπως ίσως γνωρίζετε, ο ήχος είναι κύμα, και κατά συνέπεια έχει συχνότητες. Ο ήχος που μπορούν να αναπαράγουν υψηλής ποιότητας ηχεία κυμαίνεται απο μερικά Hz (20-30) μέχρι μερικά KHz (περίπου 22). Τα μεγάφωνα παράγουν ήχο κουνώντας μια μεμβράνη. Είναι λοιπόν εύκολα κατανοητό οτι το ίδιο μεγάφωνο που κινείται με συχνότητα 60Hz δεν μπορεί να κινηθεί ταυτόχρονα και με 100KHz εύκολα. Έτσι λοιπόν τα ηχεία μεγάλης ισχύος αλλά και τα ηχεία υψηλής ποιότητας χρησιμοποιούν περισσότερα απο ένα μεγάφωνα. Τα μεγάφωνα που χρησιμοποιούνται για τα μπάσα ονομάζονται woofer, τα μεγάφωνα για τις μεσαίες συχνότητες ονομάζονται midrange και τέλος τα μεγάφωνα για τις υψηλές συχνότητες ονομάζονται tweeter ή και κόρνες (σε μεγάλης ισχύος ηχεία)
"Δρόμοι" λοιπόν ονομάζεται ο αριθμός των διαφορετικών τύπων μεγαφώνων που χρησιμοποιεί ένα ηχείο. Αν ένα ηχείο έχει ένα woofer και ένα tweeter, τότε το ηχείο είναι "ηχείο δύο δρόμων"
Προσοχή: Ένα ηχείο με δύο woofer και ένα tweeter δεν είναι ηχείο τριών δρόμων. Είναι ηχείο 2 δρόμων... (τα δύο woofer είναι ίδιου τύπου μεγάφωνα)
Το crossover που αναφέραμε παραπάνω μοιράζει τον ήχο λοιπόν μεταξύ των μεγαφώνων, ώστε στο woofer να φτάνουν μόνο οι χαμηλές συχνότητες, στο tweeter μόνο οι ψηλές, κτλπ
Πως ξέρω ποιο μεγάφωνο είναι ποιο;
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε εύκολα τα μεγάφωνα τόσο απο το μέγεθός τους, όσο και απο την τοποθέτησή τους στο ηχείο.
Τα Woofer που είναι μεγάφωνα τα οποία δημιουργούν χαμηλής συχνότητας ήχο, είναι αρκετά μεγάλα μεγάφωνα, ώστε λόγο της χαμηλής συχνότητας με την οποία κινούνται να μπορούν να παράγουν αρκετό ήχο. Επίσης, λόγω της χαμηλής συχνότητας κίνησης, αλλά και τις μεγάλης διαδρομής της μεμβράνης τους, είναι τα μόνο μεγάφωνα που μπορείτε υπο προϋποθέσεις να δείτε την κίνηση τους με γυμνό μάτι.
Τα Tweeter αντίθετα, είναι τα ποιο μικρά μεγάφωνα. Εξαιτίας της υψηλής συχνότητας κίνησης τους χρειάζεται να είναι μικρά, ελαφρά και ευκίνητα. Επιπρόσθετα, οι υψηλές συχνότητες διαχέονται πολύ εύκολα στην ατμόσφαιρα, και για αυτό ένα αρκετά μικρό σε σχέση με το woofer tweeter μπορεί να βγάζει αρκετό ήχο.
Τέλος, τα midrange είναι ένα μεγάφωνο κάπου ανάμεσα στα δύο. Γενικότερα τα midrange δεν συναντούνται συχνά σε μικρής ισχύος ηχεία (ως 150-200Watt) καθώς ένα woofer με ένα tweeter μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μέχρι αυτό το σημείο.
Η τοποθέτηση των μεγαφώνων σε ένα ηχείο είναι σχεδόν σε όλα (αν όχι σε όλα) τα ηχεία η ίδια..
Το woofer τοποθετείται κάτω, το midrange (αν υπάρχει) στη μέση και το tweeter πάνω.
Ποια ηχεία ονομάζονται ενεργητικά (ή και ενεργά) και ποια παθητικά;
Ενεργά ονομάζονται τα ηχεία που έχουν ενσωματωμένο πάνω τους και ένα ενισχυτή για να τα δρομολογήσει... Παθητικά ονομάζονται τα ηχεία που απαιτούν χωριστό ενισχυτή για να δουλέψουν. Τα ενεργά ηχεία είναι γνωστά και ως αυτοενισχυόμενα...
Σημείωση: Στον κόσμο των υπολογιστών και των entry level home cinema συστημάτων κυκλοφορούν και κάποια "υβρίδια"...
Πρόκειται για τα γνωστά σετ ηχείων 2.1, 5.1 και 7.1 Τα σετ αυτά αποτελούνται απο ένα ενεργό ηχείο (Το subwoofer) και τα περιφερειακά ηχεία (surround speakers) τα οποία όμως είναι παθητικά και πέρνουν την ισχύ που χρειάζονται απο τον ενισχυτή που βρίσκεται εντός του subwoofer.
Απο ποια μέρη αποτελείται ένα ηχείο; Και τι είναι οι "δρόμοι";
Τα μέρη απο τα οποία αποτελείται ένα ηχείο διαφέρουν σε κάθε ηχείο, αλλά γενικά ένα καλό ηχείο αποτελείται από:
1) Τα μεγάφωνα. Αυτά είναι που παράγουν τον ήχο. Ένα ηχείο μπορεί να έχει απο ένα μέχρι και 10 (σε μερικές περιπτώσεις) μεγάφωνα.
2) Το κουτί (καλά ε; σπουδαίο πράγμα σας είπα τώρα)
3) Το Crossover. Το crossover όταν αυτό είναι παθητικό (περισσότερα στη συνέχεια) είναι ένα κύκλωμα μέσα στο ηχείο που αναλαμβάνει να κάνει τον διαχωρισμό των συχνοτήτων που λαμβάνει το ηχείο, και τον μοιράζει στα μεγάφωνα.
Τί είναι οι δρόμοι;
Όπως ίσως γνωρίζετε, ο ήχος είναι κύμα, και κατά συνέπεια έχει συχνότητες. Ο ήχος που μπορούν να αναπαράγουν υψηλής ποιότητας ηχεία κυμαίνεται απο μερικά Hz (20-30) μέχρι μερικά KHz (περίπου 22). Τα μεγάφωνα παράγουν ήχο κουνώντας μια μεμβράνη. Είναι λοιπόν εύκολα κατανοητό οτι το ίδιο μεγάφωνο που κινείται με συχνότητα 60Hz δεν μπορεί να κινηθεί ταυτόχρονα και με 100KHz εύκολα. Έτσι λοιπόν τα ηχεία μεγάλης ισχύος αλλά και τα ηχεία υψηλής ποιότητας χρησιμοποιούν περισσότερα απο ένα μεγάφωνα. Τα μεγάφωνα που χρησιμοποιούνται για τα μπάσα ονομάζονται woofer, τα μεγάφωνα για τις μεσαίες συχνότητες ονομάζονται midrange και τέλος τα μεγάφωνα για τις υψηλές συχνότητες ονομάζονται tweeter ή και κόρνες (σε μεγάλης ισχύος ηχεία)
"Δρόμοι" λοιπόν ονομάζεται ο αριθμός των διαφορετικών τύπων μεγαφώνων που χρησιμοποιεί ένα ηχείο. Αν ένα ηχείο έχει ένα woofer και ένα tweeter, τότε το ηχείο είναι "ηχείο δύο δρόμων"
Προσοχή: Ένα ηχείο με δύο woofer και ένα tweeter δεν είναι ηχείο τριών δρόμων. Είναι ηχείο 2 δρόμων... (τα δύο woofer είναι ίδιου τύπου μεγάφωνα)
Το crossover που αναφέραμε παραπάνω μοιράζει τον ήχο λοιπόν μεταξύ των μεγαφώνων, ώστε στο woofer να φτάνουν μόνο οι χαμηλές συχνότητες, στο tweeter μόνο οι ψηλές, κτλπ
Πως ξέρω ποιο μεγάφωνο είναι ποιο;
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε εύκολα τα μεγάφωνα τόσο απο το μέγεθός τους, όσο και απο την τοποθέτησή τους στο ηχείο.
Τα Woofer που είναι μεγάφωνα τα οποία δημιουργούν χαμηλής συχνότητας ήχο, είναι αρκετά μεγάλα μεγάφωνα, ώστε λόγο της χαμηλής συχνότητας με την οποία κινούνται να μπορούν να παράγουν αρκετό ήχο. Επίσης, λόγω της χαμηλής συχνότητας κίνησης, αλλά και τις μεγάλης διαδρομής της μεμβράνης τους, είναι τα μόνο μεγάφωνα που μπορείτε υπο προϋποθέσεις να δείτε την κίνηση τους με γυμνό μάτι.
Τα Tweeter αντίθετα, είναι τα ποιο μικρά μεγάφωνα. Εξαιτίας της υψηλής συχνότητας κίνησης τους χρειάζεται να είναι μικρά, ελαφρά και ευκίνητα. Επιπρόσθετα, οι υψηλές συχνότητες διαχέονται πολύ εύκολα στην ατμόσφαιρα, και για αυτό ένα αρκετά μικρό σε σχέση με το woofer tweeter μπορεί να βγάζει αρκετό ήχο.
Τέλος, τα midrange είναι ένα μεγάφωνο κάπου ανάμεσα στα δύο. Γενικότερα τα midrange δεν συναντούνται συχνά σε μικρής ισχύος ηχεία (ως 150-200Watt) καθώς ένα woofer με ένα tweeter μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μέχρι αυτό το σημείο.
Η τοποθέτηση των μεγαφώνων σε ένα ηχείο είναι σχεδόν σε όλα (αν όχι σε όλα) τα ηχεία η ίδια..
Το woofer τοποθετείται κάτω, το midrange (αν υπάρχει) στη μέση και το tweeter πάνω.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:42 am
PhantomDeejay
Τί είναι τα Watt και πως μετρούνται; Πόσα watt είναι αρκετά;
Όπως κάθε συσκευή που παράγει κάποιο "έργο", έτσι και τα ηχεία παράγουν έργο, το οποίο μετριέται σε Watt.
Βέβαια για να είμαστε πιο ακριβείς, στα ηχεία με τον όρο Watt ονομάζουμε την κατανάλωση ισχύος ανα πάσα στιγμή απο το ηχείο.
Το πως μετρούνται τα Watt είναι μεγάλη και πολύπλοκη ιστορία.
Τα ηχεία τα οποία σέβονται τον εαυτό τους, μετρούν την ισχύ με 2 τρόπους:
1) 250Watt Maximum. Αυτή η επιγραφή σε κάποιο ηχείο δείχνει και την μέγιστη ισχύ του ηχείου. Το ηχείο μας λέει κοινώς οτι μπορεί να καταναλώσει στιγμιαία μία μέγιστη ισχύ 250 Watt. Αυτό δεν σημαίνει οτι το ηχείο θα καταναλώνει συνέχεια αυτή την ισχύ. Σημαίνει οτι σε ένα χτύπημα μπάσου (καθώς αυτό στην ουσία καταναλώνει και την περισσότερη ισχύ) μπορεί η κατανάλωση να φτάσει στιγμιαία τα 250Watt.
Αν λοιπόν δεν καταναλώνει συνέχεια 250Watt, τότε πόσα Watt καταναλώνει;
2) 120Watt R.M.S. Αυτή η επιγραφή σε πολλές περιπτώσεις είναι ισοδύναμη με την πρώτη... Γιατί;
Τα αρχικά RMS σημαίνουν Route Mean Square ή αλλιώς στα ελληνικά: Μέσος Τετραγωνικός Όρος. Μ' αυτό τον τρόπο μετράμε στην ουσία τον μέσο όρο κατανάλωσης του ηχείου. Αυτός ο όρος είναι πιο κοντά στην πραγματική κατανάλωση ισχύος του ηχείου, και δείχνει την πραγματική του ισχύ. Σε περιβάλλον επαγγελματικού ήχου, ο μόνος όρος που χρησιμοποιείται για τα ηχεία είναι η μέτρηση κατά R.M.S.
Πόσα Watt χρειάζομαι;
Καλή ερώτηση... Απάντηση δεν υπάρχει... Εξαρτάται απο το τι θέλετε να κάνετε, τι μουσική ακούτε, σε τι χώρο θα μπούνε τα ηχεία κτλπ.
Σε γενικές γραμμές για ένα τυπικό σαλόνι σπιτιού χρειάζεστε 2 ηχεία απο 50-60 Watt R.M.S. και πάνω ενώ για ένα μικρό μπαράκι 50-60 τ.μ. θα χρειαστείτε 4 ηχεία 150Watt R.M.S. και πάνω.
Το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο μετράται μόνο με τα Watt;
Όχι. Στην πραγματικότητα το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο μετριέται με ντεσιμπέλ (db, deci-bell) που στην ουσία είναι μονάδα πολλαπλής μέτρησης, και για τον ήχο εκφράζει την πίεση του ηχητικού κύματος σε ορισμένη απόσταση απο αυτό.
Η μέτρηση όμως της "δύναμης" ενός ηχείου με Watt έχει επικρατήσει, καθώς τα db αυξάνουν αναλογικά όσο περισσότερο αυξάνουν και τα Watt.
Βέβαια ένα ηχείο 300Watt RMS με 96db θα είναι πιο δυνατό απο ένα ηχείο 300Watt RMS με 92db. (Περισσότερα για τα db θα αναφέρουμε παρακάτω)
Βλέπω κάτι τρύπες στο ηχείο μου, τι είναι αυτές;
Οι τρύπες αυτές ονομάζονται Bass Reflex και χρησιμοποιούνται για την εκτόνωση του αέρα μέσα στο ηχείο που δημιουργείται κατά την κίνηση του Woofer. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το Woofer είναι ένα μεγάλο μεγάφωνο το οποίο κάνει μια μεγάλη διαδρομή (παλινδρόμηση) η οποία όπως είναι φυσικό εκτός απο τα κύματα αέρα που δημιουργεί εκτός του ηχείου (τα ηχητικά κύματα) δημιουργεί και κύματα αέρα μέσα στο ηχείο. Τα κύματα αυτά πρέπει να εκτονωθούν, και γι αυτό και η ύπαρξη αυτής της τρύπας...
Όπως κάθε συσκευή που παράγει κάποιο "έργο", έτσι και τα ηχεία παράγουν έργο, το οποίο μετριέται σε Watt.
Βέβαια για να είμαστε πιο ακριβείς, στα ηχεία με τον όρο Watt ονομάζουμε την κατανάλωση ισχύος ανα πάσα στιγμή απο το ηχείο.
Το πως μετρούνται τα Watt είναι μεγάλη και πολύπλοκη ιστορία.
Τα ηχεία τα οποία σέβονται τον εαυτό τους, μετρούν την ισχύ με 2 τρόπους:
1) 250Watt Maximum. Αυτή η επιγραφή σε κάποιο ηχείο δείχνει και την μέγιστη ισχύ του ηχείου. Το ηχείο μας λέει κοινώς οτι μπορεί να καταναλώσει στιγμιαία μία μέγιστη ισχύ 250 Watt. Αυτό δεν σημαίνει οτι το ηχείο θα καταναλώνει συνέχεια αυτή την ισχύ. Σημαίνει οτι σε ένα χτύπημα μπάσου (καθώς αυτό στην ουσία καταναλώνει και την περισσότερη ισχύ) μπορεί η κατανάλωση να φτάσει στιγμιαία τα 250Watt.
Αν λοιπόν δεν καταναλώνει συνέχεια 250Watt, τότε πόσα Watt καταναλώνει;
2) 120Watt R.M.S. Αυτή η επιγραφή σε πολλές περιπτώσεις είναι ισοδύναμη με την πρώτη... Γιατί;
Τα αρχικά RMS σημαίνουν Route Mean Square ή αλλιώς στα ελληνικά: Μέσος Τετραγωνικός Όρος. Μ' αυτό τον τρόπο μετράμε στην ουσία τον μέσο όρο κατανάλωσης του ηχείου. Αυτός ο όρος είναι πιο κοντά στην πραγματική κατανάλωση ισχύος του ηχείου, και δείχνει την πραγματική του ισχύ. Σε περιβάλλον επαγγελματικού ήχου, ο μόνος όρος που χρησιμοποιείται για τα ηχεία είναι η μέτρηση κατά R.M.S.
Πόσα Watt χρειάζομαι;
Καλή ερώτηση... Απάντηση δεν υπάρχει... Εξαρτάται απο το τι θέλετε να κάνετε, τι μουσική ακούτε, σε τι χώρο θα μπούνε τα ηχεία κτλπ.
Σε γενικές γραμμές για ένα τυπικό σαλόνι σπιτιού χρειάζεστε 2 ηχεία απο 50-60 Watt R.M.S. και πάνω ενώ για ένα μικρό μπαράκι 50-60 τ.μ. θα χρειαστείτε 4 ηχεία 150Watt R.M.S. και πάνω.
Το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο μετράται μόνο με τα Watt;
Όχι. Στην πραγματικότητα το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο μετριέται με ντεσιμπέλ (db, deci-bell) που στην ουσία είναι μονάδα πολλαπλής μέτρησης, και για τον ήχο εκφράζει την πίεση του ηχητικού κύματος σε ορισμένη απόσταση απο αυτό.
Η μέτρηση όμως της "δύναμης" ενός ηχείου με Watt έχει επικρατήσει, καθώς τα db αυξάνουν αναλογικά όσο περισσότερο αυξάνουν και τα Watt.
Βέβαια ένα ηχείο 300Watt RMS με 96db θα είναι πιο δυνατό απο ένα ηχείο 300Watt RMS με 92db. (Περισσότερα για τα db θα αναφέρουμε παρακάτω)
Βλέπω κάτι τρύπες στο ηχείο μου, τι είναι αυτές;
Οι τρύπες αυτές ονομάζονται Bass Reflex και χρησιμοποιούνται για την εκτόνωση του αέρα μέσα στο ηχείο που δημιουργείται κατά την κίνηση του Woofer. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το Woofer είναι ένα μεγάλο μεγάφωνο το οποίο κάνει μια μεγάλη διαδρομή (παλινδρόμηση) η οποία όπως είναι φυσικό εκτός απο τα κύματα αέρα που δημιουργεί εκτός του ηχείου (τα ηχητικά κύματα) δημιουργεί και κύματα αέρα μέσα στο ηχείο. Τα κύματα αυτά πρέπει να εκτονωθούν, και γι αυτό και η ύπαρξη αυτής της τρύπας...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:42 am
PhantomDeejay
Τι είναι ο ενισχυτής;
Με απλά λόγια ο ενισχυτής είναι ένα μηχάνημα που ενισχύει ένα ηλεκτρικό σήμα. Για την ακρίβεια, οι ενισχυτές ήχου λαμβάνουν ένα σήμα στην είσοδο τους το οποίο είναι πολύ χαμηλό σε Volt και Ampere και το ενισχύουν δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές για να οδηγήσουν τα ηχεία.
Είναι όλοι οι ενισχυτές ίδιοι, ή χωρίζονται σε κατηγορίες;
Απο άποψη τεχνικών προδιαγραφών, όλοι οι ενισχυτές είναι ίδιοι. Απο ένα μικρό ενισχυτή που οδηγεί δύο μικρά ηχεία 10Watt μέχρι ένα ενισχυτή που οδηγεί ηχεία σε ένα club, οι ενισχυτές είναι ίδιοι. Το μόνο που αλλάζει είναι η δύναμη την οποία έχουν, η αλλιώς το πόσα Ampere ρεύματος μπορούν να αποδώσουν, καθώς η τάση (volts) είναι η ίδια.
Απο αυτή την άποψη ένας ενισχυτής που χρησιμοποιείται σε ένα club μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ένα σπίτι... (Παρακάτω θα γίνουμε αναλυτικότεροι).
Οι ενισχυτές χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα με το κριτήριο κατηγοριοποίησης (Τι σας είπα τώρα ε;). Ας αναφέρουμε μερικές κατηγορίες ενισχυτών:
Επαγγελματικοί/ημιεπαγγελματικοί/οικιακοί
2κάναλοι/4τετρακάναλοι/πολυκάναλοι
με προενισχυτή/ χωρίς προενισχυτή
ενισχυτές home cinema
ράδιο-ενισχυτές
Τί είναι ο προενισχυτής;
Όπως αναφέραμε παραπάνω οι ενισχυτές ενισχύουν ένα σήμα που λαμβάνουν στην είσοδο. Μερικές φορές το σήμα που βγάζουν μερικές πηγές ήχου (πχ Video, turntables) δεν είναι πολύ ισχυρό για να ενισχυθεί αρκετά με ένα καθαρό ενισχυτή. Σ' αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται ένας "ενδιάμεσος" ενισχυτής ο οποίος θα ενισχύσει το αδύναμο σήμα της πηγής και θα το φέρει στα μέτρα της εισόδου ενός καθαρού ενισχυτή. Αυτός ο ενδιάμεσος ενισχυτής ονομάζεται "προενισχυτής".
Προενισχυτές σήμερα χρειάζονται μόνο τα πικ απ (turntables), τα μικρόφωνα και κάποιες συσκευές video (όχι όλες). Όλες οι άλλες πηγές (CD, tuners, DVD, tape decks, Η/Υ, μείκτες ήχου κτλπ) βγάζουν στην έξοδο τους ένα σήμα αρκετά δυνατό για να οδηγήσουν ένα καθαρό ενισχυτή.
Εδώ πρέπει να πούμε οτι ένας προενισχυτής ΔΕΝ μπορεί να οδηγήσει ηχεία. Ενας προενισχυτής χρειάζεται ΠΑΝΤΑ και ένα καθαρό ενισχυτή για να οδηγήσει τα ηχεία.
Πως μπορώ να καταλάβω αν ο ενισχυτής μου έχει ενσωματωμένο και προενισχυτή;
Πολύ απλά: Αν ο ενισχυτής που έχετε έχει ένα οποιονδήποτε επιλογέα πηγής εισόδου, και πάνω του μπορείτε να συνδέσετε πάνω απο μία πηγή, τότε ο ενισχυτής αυτός έχει ενσωματωμένο και κάποιον προενισχυτή.
Τί είναι ο "τελικός"
"Τελικός" ονομάζεται ένας καθαρός ενισχυτής, δηλαδή ένας ενισχυτής χωρίς ενσωματωμένο προενισχυτή. Πολλές φορές ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάποιον επαγγελματικό ενισχυτή (όλοι οι επαγγελματικοί ενισχυτές είναι τελικοί) ο οποίος ΔΕΝ έχει έλεγχο στάθμης (Volume Control). Να σημειωθεί ότι το “Volume Control” πολλών επαγγελματικώ ν – τελικών ενισχυτών είναι στην ουσία ένα attenuator το οποίο παρεμβάλετε στην ΕΙΣΟΔΟ του σήματος στον ενισχυτή και όχι στην έξοδο ή στην παροχή ενέργειας.
Τι πρέπει να προσέχω όταν αγοράζω ενισχυτή;
Πολλά.... Πάρα πολλά, αλλά για να τα αναφέρουμε όλα θα πρέπει να αναφέρουμε και άλλα πράγματα, τόσο για τα ηχεία, όσο και για τους ενισχυτές...
Με απλά λόγια ο ενισχυτής είναι ένα μηχάνημα που ενισχύει ένα ηλεκτρικό σήμα. Για την ακρίβεια, οι ενισχυτές ήχου λαμβάνουν ένα σήμα στην είσοδο τους το οποίο είναι πολύ χαμηλό σε Volt και Ampere και το ενισχύουν δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές για να οδηγήσουν τα ηχεία.
Είναι όλοι οι ενισχυτές ίδιοι, ή χωρίζονται σε κατηγορίες;
Απο άποψη τεχνικών προδιαγραφών, όλοι οι ενισχυτές είναι ίδιοι. Απο ένα μικρό ενισχυτή που οδηγεί δύο μικρά ηχεία 10Watt μέχρι ένα ενισχυτή που οδηγεί ηχεία σε ένα club, οι ενισχυτές είναι ίδιοι. Το μόνο που αλλάζει είναι η δύναμη την οποία έχουν, η αλλιώς το πόσα Ampere ρεύματος μπορούν να αποδώσουν, καθώς η τάση (volts) είναι η ίδια.
Απο αυτή την άποψη ένας ενισχυτής που χρησιμοποιείται σε ένα club μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ένα σπίτι... (Παρακάτω θα γίνουμε αναλυτικότεροι).
Οι ενισχυτές χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα με το κριτήριο κατηγοριοποίησης (Τι σας είπα τώρα ε;). Ας αναφέρουμε μερικές κατηγορίες ενισχυτών:
Επαγγελματικοί/ημιεπαγγελματικοί/οικιακοί
2κάναλοι/4τετρακάναλοι/πολυκάναλοι
με προενισχυτή/ χωρίς προενισχυτή
ενισχυτές home cinema
ράδιο-ενισχυτές
Τί είναι ο προενισχυτής;
Όπως αναφέραμε παραπάνω οι ενισχυτές ενισχύουν ένα σήμα που λαμβάνουν στην είσοδο. Μερικές φορές το σήμα που βγάζουν μερικές πηγές ήχου (πχ Video, turntables) δεν είναι πολύ ισχυρό για να ενισχυθεί αρκετά με ένα καθαρό ενισχυτή. Σ' αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται ένας "ενδιάμεσος" ενισχυτής ο οποίος θα ενισχύσει το αδύναμο σήμα της πηγής και θα το φέρει στα μέτρα της εισόδου ενός καθαρού ενισχυτή. Αυτός ο ενδιάμεσος ενισχυτής ονομάζεται "προενισχυτής".
Προενισχυτές σήμερα χρειάζονται μόνο τα πικ απ (turntables), τα μικρόφωνα και κάποιες συσκευές video (όχι όλες). Όλες οι άλλες πηγές (CD, tuners, DVD, tape decks, Η/Υ, μείκτες ήχου κτλπ) βγάζουν στην έξοδο τους ένα σήμα αρκετά δυνατό για να οδηγήσουν ένα καθαρό ενισχυτή.
Εδώ πρέπει να πούμε οτι ένας προενισχυτής ΔΕΝ μπορεί να οδηγήσει ηχεία. Ενας προενισχυτής χρειάζεται ΠΑΝΤΑ και ένα καθαρό ενισχυτή για να οδηγήσει τα ηχεία.
Πως μπορώ να καταλάβω αν ο ενισχυτής μου έχει ενσωματωμένο και προενισχυτή;
Πολύ απλά: Αν ο ενισχυτής που έχετε έχει ένα οποιονδήποτε επιλογέα πηγής εισόδου, και πάνω του μπορείτε να συνδέσετε πάνω απο μία πηγή, τότε ο ενισχυτής αυτός έχει ενσωματωμένο και κάποιον προενισχυτή.
Τί είναι ο "τελικός"
"Τελικός" ονομάζεται ένας καθαρός ενισχυτής, δηλαδή ένας ενισχυτής χωρίς ενσωματωμένο προενισχυτή. Πολλές φορές ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάποιον επαγγελματικό ενισχυτή (όλοι οι επαγγελματικοί ενισχυτές είναι τελικοί) ο οποίος ΔΕΝ έχει έλεγχο στάθμης (Volume Control). Να σημειωθεί ότι το “Volume Control” πολλών επαγγελματικώ ν – τελικών ενισχυτών είναι στην ουσία ένα attenuator το οποίο παρεμβάλετε στην ΕΙΣΟΔΟ του σήματος στον ενισχυτή και όχι στην έξοδο ή στην παροχή ενέργειας.
Τι πρέπει να προσέχω όταν αγοράζω ενισχυτή;
Πολλά.... Πάρα πολλά, αλλά για να τα αναφέρουμε όλα θα πρέπει να αναφέρουμε και άλλα πράγματα, τόσο για τα ηχεία, όσο και για τους ενισχυτές...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:43 am
PhantomDeejay
Ωμική αντίσταση
Όπως κάθε συσκευή απο την οποία διέρχεται ρεύμα, έτσι και τα ηχεία, έχουν αντίσταση στο ρεύμα που περνάει, η οποία μετριέται σε Omh (Ω)
Συνηθισμένες τιμές αντίστασης είναι τα 8 και τα 4 Ωμ. Όπως σε όλες τις συσκευές, έτσι και στα ηχεία ισχύουν όλοι οι νόμοι του ηλεκτρισμού, που σημαίνει οτι αν συνδέσουμε δύο ηχεία παράλληλα (τα ηχεία μπορούν να συνδεθούν ΜΟΝΟ παράλληλα) το ποσό της συνολικής αντίστασης δίνεται απο τον τύπο 1/Rολ = 1/R1 + 1/R2.
Δηλαδή αν συνδέσουμε δύο ηχεία 8Ω παράλληλα η συνολική τους αντίσταση θα είναι 4Ω, ενώ αν συνδέσουμε δύο ηχεία 4Ω παράλληλα, η συνολική τους αντίσταση θα είναι 2Ω.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζω την ωμική αντίσταση;
Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι ενισχυτές είναι οι συσκευές που παρέχουν ρεύμα στα ηχεία. Όπως τα ηχεία έχουν ωμική αντίσταση, έτσι και οι ενισχυτές έχουν μια μέγιστη, και μια ελάχιστη δυνατότητα παροχής ρεύματος (σε Ampere). Το θέμα που προκύπτει, είναι οτι ανάλογα με την αντίσταση που έχουν τα ηχεία που είναι συνδεμένα στον ενισχυτή, τόσο περισσότερο ή λιγότερο θα είναι το ρεύμα που θα στέλνει ο ενισχυτής στα ηχεία. Αν λοιπόν εμείς συνδέσουμε στον ενισχυτή ηχεία με συνολική ωμική αντίσταση αρκετά χαμηλή, υπάρχει περίπτωση ο ενισχυτής να αδυνατεί να στείλει στα ηχεία αρκετό ρεύμα ώστε να τα οδηγήσει με επιτυχία. Ενώ αυτό φαίνεται ακίνδυνο, (τα ηχεία απλά δεν θα αποδίδουν το μέγιστο της δυνατότητας τους) στην ουσία είναι πολύ επικίνδυνο για τον ενισχυτή, καθώς δουλεύοντας όλη την ώρα στο 100% των δυνατοτήτων του, και παρέχοντας στην ουσία ρεύμα ίσο με την μέγιστη τιμή που μπορεί να αποδώσει, είναι πολύ εύκολο να καεί. Ο συχνότερος λόγος που οι ενισχυτές παθαίνουν ζημιά (περίπου το 90% των περιπτώσεων) είναι ακριβώς ο εσφαλμένος υπολογισμός ωμικής αντίστασης των ηχείων...
Με απλά λόγια, δεν είναι δυνατόν να συνδέσετε όσα ηχεία επιθυμείτε σε ένα κανάλι ενος ενισχυτή.
Πόσα ηχεία μπορώ να συνδέσω;
Αυτό εξαρτάται απο τον ενισχυτή. Αυτό που πρέπει να προσέχουμε κατά την αγορά ενος ενισχυτή είναι ο συνδιασμός (πάντα έτσι αναγράφεται) Watt/Ω. Δηλαδή ένας ενισχυτής συνήθως γράφει:
Maximum Output: 1000Watt/8Ω, 1500Watt/4Ω, 2000Watt/2Ω
Αυτό σημαίνει οτι ο ενισχυτής αυτός έχει μέγιστη 1000 Watt όταν τα ηχεία που είναι συνδεμένα σ' αυτόν έχουν συνολική αντίσταση 8Ω, 1500Watt όταν τα ηχεία έχουν συνολική αντίσταση 4Ω, κτλπ.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε, οτι δεν υποστηρίζουν όλοι οι ενισχυτές πολλαπλές ωμικές αντιστάσεις. Δηλαδή μπορεί να βρείτε κάποιον ενισχυτή ο οποίος μπορεί να δουλεύει μόνο στα 8Ω, ή στα 8Ω και στα 4Ω μόνο...
Αυτά ισχύουν σε όλους τους ενισχυτές; Γιατί ο δικός μου λέει 8Ω και έχει συνδέσεις για 4 ηχεία...
Ναι, αυτά ισχύουν για όλους τους ενισχυτές χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση.
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα.
Η ωμική αντίσταση, αλλά και η μέγιστη δυνατότητα ενίσχυσης αναφέρεται για κάθε κανάλι του ενισχυτή, και ΟΧΙ συνολικά για τον ενισχυτή. Όταν λέμε κανάλι, εννοούμε κάθε χωριστή σύνδεση ηχείων που υπάρχει στον ενισχυτή. Αν ο ενισχυτής σας έχει 4 εξόδους για ηχεία στο πίσω μέρος του, και γράφει 500Watt/4Ω τότε σ' αυτόν τον ενισχυτή μπορούν να συνδεθούν:
4 ηχεία των 4Ω το καθένα, ή 8 ηχεία των 8Ω.
Σε κάθε περίπτωση σε κάθε κανάλι το σύνολο της ισχύος των ηχείων δεν πρέπει να ξεπερνά τα 500Watt Maximum
Watts ηχείων και Watts ενισχυτή... Γιατί παίζουν ρόλο;
Παίζουν ρόλο απο την στιγμή που ο ενισχυτής καλείται να συνεργαστεί με τα ηχεία. Ο ενισχυτής δεν πρέπει να είναι πιο δυνατός απο τα ηχεία για να μην τα κάψει, και τα ηχεία δεν πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερα απο τον ενισχυτή, τόσο για να μπορούν να αποδώσουν το 100% των δυνατοτήτων τους, όσο και για να μην κινδυνεύει ο ενισχυτής να καεί (το υπόλοιπο 10% απο αυτό που λέγαμε παραπάνω)
Όπως κάθε συσκευή απο την οποία διέρχεται ρεύμα, έτσι και τα ηχεία, έχουν αντίσταση στο ρεύμα που περνάει, η οποία μετριέται σε Omh (Ω)
Συνηθισμένες τιμές αντίστασης είναι τα 8 και τα 4 Ωμ. Όπως σε όλες τις συσκευές, έτσι και στα ηχεία ισχύουν όλοι οι νόμοι του ηλεκτρισμού, που σημαίνει οτι αν συνδέσουμε δύο ηχεία παράλληλα (τα ηχεία μπορούν να συνδεθούν ΜΟΝΟ παράλληλα) το ποσό της συνολικής αντίστασης δίνεται απο τον τύπο 1/Rολ = 1/R1 + 1/R2.
Δηλαδή αν συνδέσουμε δύο ηχεία 8Ω παράλληλα η συνολική τους αντίσταση θα είναι 4Ω, ενώ αν συνδέσουμε δύο ηχεία 4Ω παράλληλα, η συνολική τους αντίσταση θα είναι 2Ω.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζω την ωμική αντίσταση;
Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι ενισχυτές είναι οι συσκευές που παρέχουν ρεύμα στα ηχεία. Όπως τα ηχεία έχουν ωμική αντίσταση, έτσι και οι ενισχυτές έχουν μια μέγιστη, και μια ελάχιστη δυνατότητα παροχής ρεύματος (σε Ampere). Το θέμα που προκύπτει, είναι οτι ανάλογα με την αντίσταση που έχουν τα ηχεία που είναι συνδεμένα στον ενισχυτή, τόσο περισσότερο ή λιγότερο θα είναι το ρεύμα που θα στέλνει ο ενισχυτής στα ηχεία. Αν λοιπόν εμείς συνδέσουμε στον ενισχυτή ηχεία με συνολική ωμική αντίσταση αρκετά χαμηλή, υπάρχει περίπτωση ο ενισχυτής να αδυνατεί να στείλει στα ηχεία αρκετό ρεύμα ώστε να τα οδηγήσει με επιτυχία. Ενώ αυτό φαίνεται ακίνδυνο, (τα ηχεία απλά δεν θα αποδίδουν το μέγιστο της δυνατότητας τους) στην ουσία είναι πολύ επικίνδυνο για τον ενισχυτή, καθώς δουλεύοντας όλη την ώρα στο 100% των δυνατοτήτων του, και παρέχοντας στην ουσία ρεύμα ίσο με την μέγιστη τιμή που μπορεί να αποδώσει, είναι πολύ εύκολο να καεί. Ο συχνότερος λόγος που οι ενισχυτές παθαίνουν ζημιά (περίπου το 90% των περιπτώσεων) είναι ακριβώς ο εσφαλμένος υπολογισμός ωμικής αντίστασης των ηχείων...
Με απλά λόγια, δεν είναι δυνατόν να συνδέσετε όσα ηχεία επιθυμείτε σε ένα κανάλι ενος ενισχυτή.
Πόσα ηχεία μπορώ να συνδέσω;
Αυτό εξαρτάται απο τον ενισχυτή. Αυτό που πρέπει να προσέχουμε κατά την αγορά ενος ενισχυτή είναι ο συνδιασμός (πάντα έτσι αναγράφεται) Watt/Ω. Δηλαδή ένας ενισχυτής συνήθως γράφει:
Maximum Output: 1000Watt/8Ω, 1500Watt/4Ω, 2000Watt/2Ω
Αυτό σημαίνει οτι ο ενισχυτής αυτός έχει μέγιστη 1000 Watt όταν τα ηχεία που είναι συνδεμένα σ' αυτόν έχουν συνολική αντίσταση 8Ω, 1500Watt όταν τα ηχεία έχουν συνολική αντίσταση 4Ω, κτλπ.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε, οτι δεν υποστηρίζουν όλοι οι ενισχυτές πολλαπλές ωμικές αντιστάσεις. Δηλαδή μπορεί να βρείτε κάποιον ενισχυτή ο οποίος μπορεί να δουλεύει μόνο στα 8Ω, ή στα 8Ω και στα 4Ω μόνο...
Αυτά ισχύουν σε όλους τους ενισχυτές; Γιατί ο δικός μου λέει 8Ω και έχει συνδέσεις για 4 ηχεία...
Ναι, αυτά ισχύουν για όλους τους ενισχυτές χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση.
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα.
Η ωμική αντίσταση, αλλά και η μέγιστη δυνατότητα ενίσχυσης αναφέρεται για κάθε κανάλι του ενισχυτή, και ΟΧΙ συνολικά για τον ενισχυτή. Όταν λέμε κανάλι, εννοούμε κάθε χωριστή σύνδεση ηχείων που υπάρχει στον ενισχυτή. Αν ο ενισχυτής σας έχει 4 εξόδους για ηχεία στο πίσω μέρος του, και γράφει 500Watt/4Ω τότε σ' αυτόν τον ενισχυτή μπορούν να συνδεθούν:
4 ηχεία των 4Ω το καθένα, ή 8 ηχεία των 8Ω.
Σε κάθε περίπτωση σε κάθε κανάλι το σύνολο της ισχύος των ηχείων δεν πρέπει να ξεπερνά τα 500Watt Maximum
Watts ηχείων και Watts ενισχυτή... Γιατί παίζουν ρόλο;
Παίζουν ρόλο απο την στιγμή που ο ενισχυτής καλείται να συνεργαστεί με τα ηχεία. Ο ενισχυτής δεν πρέπει να είναι πιο δυνατός απο τα ηχεία για να μην τα κάψει, και τα ηχεία δεν πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερα απο τον ενισχυτή, τόσο για να μπορούν να αποδώσουν το 100% των δυνατοτήτων τους, όσο και για να μην κινδυνεύει ο ενισχυτής να καεί (το υπόλοιπο 10% απο αυτό που λέγαμε παραπάνω)
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:43 am
PhantomDeejay
Τι πρέπει να προσέχω;
Όταν αγοράζουμε ηχεία και ενισχυτή, όπως είπαμε παραπάνω, πρέπει να τους εξετάζουμε σαν ζεύγος. Αυτό που κοιτάμε κατά την αγορά των ηχείων σε σχέση με ένα ενισχυτή είναι τα Watt Maximum που γράφουν, καθώς αυτή η τιμή πρέπει να ταιριάζει με αυτή του ενισχυτή. Το πόσα ηχεία θα αγοράσουμε, επίσης παίζει ρόλο, στην αγορά ενισχυτή. Αν για παράδειγμα αγοράσουμε δύο ηχεία, τότε οποιοσδήποτε σχεδόν ενισχυτής θα είναι κατάλληλος, αρκέι να είναι στα σωστά Watt. Αν τώρα θέλουμε 4 ή περισσότερα ηχεία, θα πρέπει να εξετάζουμε τα συνολικά Watt των ηχείων και την ωμική τους αντίσταση. Τότε θα ψάξουμε για ένα ενισχυτή που να μπορεί να τα δρομολογήσει...
Γενικότερα, η λογική που ακολουθείται (εκτός απο ενισχυτές Home Cinema) είναι:
1) Εξετάζουμε τον χώρο που θα τοποθετήσουμε το ηχοσύστημά μας.
2) Αποφασίζουμε με βάση τον χώρο τον αριθμό αλλά και το μέγεθος των ηχείων που θα εγκαταστήσουμε
3) Ανάλογα με τον χώρο αποφασίζουμε την συνολική ισχύ που θέλουμε να έχει το ηχοσύστημά μας (σε Watt)
4) Πάμε σε διάφορα καταστήματα ήχου και εξετάζουμε τα διάφορα μοντέλα.
5) Αποφασίζουμε για 3-4 εναλλακτικές λύσεις
6) Με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ηχείων αρχίζουμε την αναζήτηση ενισχυτή.
7) Καταλήγουμε και εδώ σε 3-4 εναλλακτικές λύσεις
8) Αποφασίζουμε τον συνδυασμό ενισχυτή/ηχείων που θέλουμε, και τότε προχωράμε στην αγορά τους.
Εδώ να πούμε οτι η λύση των "πακέτων" / σετ ηχείων δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση. Εκτός απο κάποιες περιπτώσεις home cinema, το να προχωράμε σε αγορά ενος πακέτου ηχείων αντί για μεμονωμένες μονάδες, δεν είναι πάντα η πιο σοφή λύση. Βέβαια αυτό εξαρτάται και απο την εφαρμογή του ηχοσυστήματος (σαλόνι, καφετέρια, club, μπουζούκια, κάλυψη συναυλιών κτλπ). Απ' ότι καταλάβατε οι κανόνες αυτοί ισχύουν σε όλες τις περιπτώσεις ανάγκης αγοράς ηχείων/ενισχυτή.
Όταν αγοράζουμε ηχεία και ενισχυτή, όπως είπαμε παραπάνω, πρέπει να τους εξετάζουμε σαν ζεύγος. Αυτό που κοιτάμε κατά την αγορά των ηχείων σε σχέση με ένα ενισχυτή είναι τα Watt Maximum που γράφουν, καθώς αυτή η τιμή πρέπει να ταιριάζει με αυτή του ενισχυτή. Το πόσα ηχεία θα αγοράσουμε, επίσης παίζει ρόλο, στην αγορά ενισχυτή. Αν για παράδειγμα αγοράσουμε δύο ηχεία, τότε οποιοσδήποτε σχεδόν ενισχυτής θα είναι κατάλληλος, αρκέι να είναι στα σωστά Watt. Αν τώρα θέλουμε 4 ή περισσότερα ηχεία, θα πρέπει να εξετάζουμε τα συνολικά Watt των ηχείων και την ωμική τους αντίσταση. Τότε θα ψάξουμε για ένα ενισχυτή που να μπορεί να τα δρομολογήσει...
Γενικότερα, η λογική που ακολουθείται (εκτός απο ενισχυτές Home Cinema) είναι:
1) Εξετάζουμε τον χώρο που θα τοποθετήσουμε το ηχοσύστημά μας.
2) Αποφασίζουμε με βάση τον χώρο τον αριθμό αλλά και το μέγεθος των ηχείων που θα εγκαταστήσουμε
3) Ανάλογα με τον χώρο αποφασίζουμε την συνολική ισχύ που θέλουμε να έχει το ηχοσύστημά μας (σε Watt)
4) Πάμε σε διάφορα καταστήματα ήχου και εξετάζουμε τα διάφορα μοντέλα.
5) Αποφασίζουμε για 3-4 εναλλακτικές λύσεις
6) Με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ηχείων αρχίζουμε την αναζήτηση ενισχυτή.
7) Καταλήγουμε και εδώ σε 3-4 εναλλακτικές λύσεις
8) Αποφασίζουμε τον συνδυασμό ενισχυτή/ηχείων που θέλουμε, και τότε προχωράμε στην αγορά τους.
Εδώ να πούμε οτι η λύση των "πακέτων" / σετ ηχείων δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση. Εκτός απο κάποιες περιπτώσεις home cinema, το να προχωράμε σε αγορά ενος πακέτου ηχείων αντί για μεμονωμένες μονάδες, δεν είναι πάντα η πιο σοφή λύση. Βέβαια αυτό εξαρτάται και απο την εφαρμογή του ηχοσυστήματος (σαλόνι, καφετέρια, club, μπουζούκια, κάλυψη συναυλιών κτλπ). Απ' ότι καταλάβατε οι κανόνες αυτοί ισχύουν σε όλες τις περιπτώσεις ανάγκης αγοράς ηχείων/ενισχυτή.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:44 am
PhantomDeejay
Τα άλλα καλούδια...
Στον ήχο, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε ερασιτεχνικό περιβάλλον, πέρα του τυπικού ενισχυτή και των ηχείων, υπάρχουν και άλλες συσκευές οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τον ήχο, η να μας εξυπηρετήσουν σε διάφορες ειδικές καταστάσεις... Εδώ θα αναφέρουμε κάποιες τέτοιες συσκευές. Πριν συνεχίσουμε, να αναφέρουμε οτι όλες αυτές οι συσκευές καλούνται επεξεργαστές σήματος, καθώς όλες οι μετατροπές που κάνουν γίνονται στο ηχητικό σήμα, πριν αυτό φτάσει στον ενισχυτή...
Στον ήχο, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε ερασιτεχνικό περιβάλλον, πέρα του τυπικού ενισχυτή και των ηχείων, υπάρχουν και άλλες συσκευές οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τον ήχο, η να μας εξυπηρετήσουν σε διάφορες ειδικές καταστάσεις... Εδώ θα αναφέρουμε κάποιες τέτοιες συσκευές. Πριν συνεχίσουμε, να αναφέρουμε οτι όλες αυτές οι συσκευές καλούνται επεξεργαστές σήματος, καθώς όλες οι μετατροπές που κάνουν γίνονται στο ηχητικό σήμα, πριν αυτό φτάσει στον ενισχυτή...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:45 am
PhantomDeejay
Equalizer - Ισοσταθμιστής
Το equalizer είναι λίγο πολύ μια γνωστή σε όλους μας συσκευή...
Όπως είπαμε παραπάνω ο ήχος είναι σύνθετο κύμα διαφόρων συχνοτήτων. Αυτό που κάνει λοιπόν ένα equalizer είναι να "σπάει" τον ήχο σε μικρά κομματάκια, με βάση την συχνότητα, και να ενισχύει, ή να αποδυναμώνει την ένταση τους. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να ρυθμίσουμε το πόσο δυνατά θα ακούγονται οι διάφορες περιοχές του κύματος. Δηλαδή, πόσο δυνατό θα είναι το μπάσο, πόσο δυνατές θα είναι οι μεσαίες, πόσο δυνατές θα είναι οι ψιλές, κ.ο.κ.
Το πιο απλό equaizer έχει δύο control, ένα για τα μπάσα και ένα για τις ψιλές συχνότητες. Συνήθως τέτοια equalizer έχουν οι απλοί οικιακοί ενισχυτές...
Ένα άλλο συνηθισμένο equalizer, είναι αυτό των τριών καναλιών, Bass, Mid, High και τέτοια equalizer έχουν τα πιο σύγχρονα στερεοφωνικά αυτοκινήτου, αλλά και οι μείκτες ήχου που χρησιμοποιούν οι Dj's
Απο εκεί και πάνω, πάμε σε πολυκάναλα equalizer τα οποία οποία κάθε επιμέρους περιοχή (bass, mid, high) την σπάνε σε μικρότερα κομμάτια
Το πιο "μικρό" πολυκάναλο equalizer έχει 10 κανάλια, και κάθε κανάλι του αντιστοιχεί σε μία μουσική οκτάβα, ενώ το μεγαλύτερο equalizer που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, έχει 60 κανάλια, και κάθε κανάλι αντιστοιχεί στο 1/6 της οκτάβας (δηλαδή υπάρχει ρυθμιστικό για σχεδόν κάθε νότα)
Στις πρακτικές εφαρμογές, χρησιμοποιούνται equalizer απο 10 εως 30 κανάλια...
Πως ρυθμίζουμε ένα equalizer;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ρυθμιστεί ένα equalizer, και σήμερα πλέον δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος.
Στην αρχή τα equalizer χρησιμοποιήθηκαν για να ισοσταθμίζουν τον ήχο... Με άλλα λόγια, η διαδικασία ρύθμισης ενος equalizer ήταν η ακόλουθη:
Ένα όργανο, έπαιζε την νότα DO σε κάθε οκτάβα (η μουσική έχει 10 οκτάβες). Ένα μηχάνημα μετρούσε την ένταση της κάθε νότας σε db (μονάδα μέτρησης της έντασης του ηχητικού κύματος). Όταν το μηχάνημα μετρούσε την ένταση σε όλες τις νότες, έδειχνε πόσα db ήταν η κάθε νότα. Με βάση κάποιο επίπεδο αναφοράς, τα ρυθμιστικά του equalizer ρυθμιζόντουσαν έτσι ώστε όλες οι νότες να έχουν την ίδια ένταση σε db σε όλες τις οκτάβες.
Στο τέλος της ρύθμισης, το όργανο έπαιζε ξανά μία μία της νότες, και το μηχάνημα που μετρούσε την ένταση, έπρεπε να δείχνει την ίδια ένταση για κάθε μία νότα.
Εδώ να πούμε, οτι το "όργανο" ήταν συνήθως μια γεννήτρια θορύβου, η οποία έβγαζε πάντα σε όλες τις νότες την ίδια ένταση...
Η απόκλιση μεταξύ της έντασης της κάθε νότας που δημιουργείται, οφείλεται κυρίως στα μηχανήματα που χρησιμοποιούμε, αλλά και τον χώρο στον οποίο τοποθετούνται...
Ενώ αρχικά λοιπόν αυτή ηταν η δουλειά ενος equalizer και η σωστή ρύθμισή του ήταν αυτή που περιγράψαμε παραπάνω, γρήγορα το equalizer άλλαξε ρόλο στην επεξεργασία σήματος. Οι διάφορες ανάγκες των διαφορετικών μουσικών στυλ, έκαναν γρήγορα το equalizer ένα επεξεργαστή της χροιάς του ήχου... Στη Disco για παράδειγμα, τα μπάσα ήταν υπερτονισμένα (σε σχέση με αυτό που θα "έπρεπε" να είναι, ενώ στην Jazz υπερτονισμένες ήταν οι μεσαίες συχνότητες.
Έτσι λοιπόν, σήμερα τα equalizer χρησιμοποιούνται περισσότερο για να φέρουν την τονική χροιά του ήχου στα γούστα μας, παρά για να κάνουν αυτό που εξ' αρχής σχεδιάστηκαν...
Παρόλα αυτά υπάρχει ένας χρυσός κανόνας που πρέπει να τον ακολουθούμε ΠΑΝΤΑ όταν θέλουμε να ρυθμίσουμε ένα equalizer:
Τοποθετούμε ΟΛΑ τα ρυθμιστικά στο μηδέν (flat) και ανάλογα με το τι αντιλαμβανόμαστε να λείπει απο τον ήχο (η να είναι υπερτονισμένο) αρχίζουμε να ρυθμίζουμε τα ρυθμιστικά... Σε ένα equalizer 10 καναλιών, όταν θέλουμε να πειράξουμε τις υψηλές συχνότητες, παραβλέπουμε το τελευταίο ρυθμιστικό, και κινούμε τα προηγούμενα τρία κανάλια μαζί (ίδια ένταση, ίδιο επίπεδο). Για της χαμηλές συχνότητες, επίσης παραβλέπουμε το πρώτο ρυθμιστικό, και κινούμε τα επόμενα τρία κανάλια μαζί... Έτσι, μας έχουν μήνει δύο κανάλια, που με αυτά ρυθμίζουμε τις μεσαίες συχνότητες. Αφού ο ήχος έρθει (στο περίπου) στα μέτρα μας, τότε αρχίζει το πραγματικό ρύθμισμα:
Τα ρυθμιστικά πρέπει να κινούνται πάνω σε μια όσο το δυνατόν πιο ομαλή καμπύλη... Ανάλογα λοιπόν με το σχήμα της "καμπύλης" που σχηματίζουν τα ρυθμιστικά μας όπως τα έχουμε τώρα, εξομαλύνουμε την καμπύλη, ώστε να μοιάζει όσο πιο πολύ γίνεται σε μια ομαλή γραφική παράσταση. Αφού το κάνουμε αυτό, τότε αν ο ήχος δεν μας ικανοποιεί, παίζουμε λίγο με τα ρυθμιστικά (λίγο πάνω, λίγο κάτω) μέχρι να τον φέρουμε στα μέτρα μας...
Στο τέλος, πειράζουμε και τα δύο ακριανά κανάλια που είχαμε αφήσει εκτός παιχνιδιού. Το πρώτο κανάλι είναι για τις πολύ χαμηλές συχνότητες, και ίσως αν δεν έχετε sub woofer (ανάλογα και με τα ηχεία σας), να μην καταλάβετε κάποια έντονη διαφορά.
Το τελευταίο ρυθμιστικό, είναι για τις πολύ υψηλές συχνότητες. Αν αυτό το ρυθμιστικό το θέσετε σε πολύ υψηλή θέση, τότε το μόνο που θα κερδίσετε, θα είναι αρκετό φύσημα... Συνήθως, μια σωστή ρύθμιση αυτού του καναλιού, είναι λίγο πιο κάτω απο το διπλανό του...
Τα equalizer που περιγράψαμε μέχρι εδώ, (και που σχεδόν όλος ο κόσμος αυτά ξέρει) είναι η μία απο τις δύο κατηγορίες που υπάρχουν, και λέγονται ΓΡΑΦΙΚΑ equalizer. (τον λόγο ελπίζω να τον καταλάβατε).
Η δεύτερη κατηγορία equalizer είναι τα παραμετρικά, τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο σε στούντιο ηχογραφήσεων και σε συναυλίες, για να αντιμετωπίσουν κάποια ειδικά φαινόμενα στον ήχο...
Το κύριο χαρακτηριστικό τους, είναι οτι αυτός που τα ρυθμίζει δίνει μια εντολή του στυλ: Απο την συχνότητα τάδε μέχρι την συχνότητα τάδε, θέλω να έχω την τάδε ενίσχυση, με την τάδε γραφική παράσταση (η οποία μπορεί να είναι οτιδήποτε), ενώ απο την τάδε συχνότητα μέχρι την τάδε, θέλω τα τάδε χαρακτηριστικά. Η ακρίβεια τους είναι είναι 1/100Hz, και αυτό που τα κάνει να διαφέρουν ουσιαστικά απο τα γραφικά equalizer είναι οτι μεταξύ δύο γειτονικών οκτάβων δεν υπάρχει παρεμβολή... Δηλαδή κάθε εντολή είναι τελείως απομονωμένη απο την άλλη και απο τις γειτονικές περιοχές συχνοτήτων.
Στα γραφικά equalizer, οι τιμές σε ένταση που λείπουν μεταξύ δύο ρυθμιστικών (σε Hz) προκείπτουν με παρεμβολή μεταξύ των δύο τιμών της έντασης των ρυθμιστικών. Στα παραμετρικά, αυτό δεν ισχύει.
Το equalizer είναι λίγο πολύ μια γνωστή σε όλους μας συσκευή...
Όπως είπαμε παραπάνω ο ήχος είναι σύνθετο κύμα διαφόρων συχνοτήτων. Αυτό που κάνει λοιπόν ένα equalizer είναι να "σπάει" τον ήχο σε μικρά κομματάκια, με βάση την συχνότητα, και να ενισχύει, ή να αποδυναμώνει την ένταση τους. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να ρυθμίσουμε το πόσο δυνατά θα ακούγονται οι διάφορες περιοχές του κύματος. Δηλαδή, πόσο δυνατό θα είναι το μπάσο, πόσο δυνατές θα είναι οι μεσαίες, πόσο δυνατές θα είναι οι ψιλές, κ.ο.κ.
Το πιο απλό equaizer έχει δύο control, ένα για τα μπάσα και ένα για τις ψιλές συχνότητες. Συνήθως τέτοια equalizer έχουν οι απλοί οικιακοί ενισχυτές...
Ένα άλλο συνηθισμένο equalizer, είναι αυτό των τριών καναλιών, Bass, Mid, High και τέτοια equalizer έχουν τα πιο σύγχρονα στερεοφωνικά αυτοκινήτου, αλλά και οι μείκτες ήχου που χρησιμοποιούν οι Dj's
Απο εκεί και πάνω, πάμε σε πολυκάναλα equalizer τα οποία οποία κάθε επιμέρους περιοχή (bass, mid, high) την σπάνε σε μικρότερα κομμάτια
Το πιο "μικρό" πολυκάναλο equalizer έχει 10 κανάλια, και κάθε κανάλι του αντιστοιχεί σε μία μουσική οκτάβα, ενώ το μεγαλύτερο equalizer που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, έχει 60 κανάλια, και κάθε κανάλι αντιστοιχεί στο 1/6 της οκτάβας (δηλαδή υπάρχει ρυθμιστικό για σχεδόν κάθε νότα)
Στις πρακτικές εφαρμογές, χρησιμοποιούνται equalizer απο 10 εως 30 κανάλια...
Πως ρυθμίζουμε ένα equalizer;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ρυθμιστεί ένα equalizer, και σήμερα πλέον δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος.
Στην αρχή τα equalizer χρησιμοποιήθηκαν για να ισοσταθμίζουν τον ήχο... Με άλλα λόγια, η διαδικασία ρύθμισης ενος equalizer ήταν η ακόλουθη:
Ένα όργανο, έπαιζε την νότα DO σε κάθε οκτάβα (η μουσική έχει 10 οκτάβες). Ένα μηχάνημα μετρούσε την ένταση της κάθε νότας σε db (μονάδα μέτρησης της έντασης του ηχητικού κύματος). Όταν το μηχάνημα μετρούσε την ένταση σε όλες τις νότες, έδειχνε πόσα db ήταν η κάθε νότα. Με βάση κάποιο επίπεδο αναφοράς, τα ρυθμιστικά του equalizer ρυθμιζόντουσαν έτσι ώστε όλες οι νότες να έχουν την ίδια ένταση σε db σε όλες τις οκτάβες.
Στο τέλος της ρύθμισης, το όργανο έπαιζε ξανά μία μία της νότες, και το μηχάνημα που μετρούσε την ένταση, έπρεπε να δείχνει την ίδια ένταση για κάθε μία νότα.
Εδώ να πούμε, οτι το "όργανο" ήταν συνήθως μια γεννήτρια θορύβου, η οποία έβγαζε πάντα σε όλες τις νότες την ίδια ένταση...
Η απόκλιση μεταξύ της έντασης της κάθε νότας που δημιουργείται, οφείλεται κυρίως στα μηχανήματα που χρησιμοποιούμε, αλλά και τον χώρο στον οποίο τοποθετούνται...
Ενώ αρχικά λοιπόν αυτή ηταν η δουλειά ενος equalizer και η σωστή ρύθμισή του ήταν αυτή που περιγράψαμε παραπάνω, γρήγορα το equalizer άλλαξε ρόλο στην επεξεργασία σήματος. Οι διάφορες ανάγκες των διαφορετικών μουσικών στυλ, έκαναν γρήγορα το equalizer ένα επεξεργαστή της χροιάς του ήχου... Στη Disco για παράδειγμα, τα μπάσα ήταν υπερτονισμένα (σε σχέση με αυτό που θα "έπρεπε" να είναι, ενώ στην Jazz υπερτονισμένες ήταν οι μεσαίες συχνότητες.
Έτσι λοιπόν, σήμερα τα equalizer χρησιμοποιούνται περισσότερο για να φέρουν την τονική χροιά του ήχου στα γούστα μας, παρά για να κάνουν αυτό που εξ' αρχής σχεδιάστηκαν...
Παρόλα αυτά υπάρχει ένας χρυσός κανόνας που πρέπει να τον ακολουθούμε ΠΑΝΤΑ όταν θέλουμε να ρυθμίσουμε ένα equalizer:
Τοποθετούμε ΟΛΑ τα ρυθμιστικά στο μηδέν (flat) και ανάλογα με το τι αντιλαμβανόμαστε να λείπει απο τον ήχο (η να είναι υπερτονισμένο) αρχίζουμε να ρυθμίζουμε τα ρυθμιστικά... Σε ένα equalizer 10 καναλιών, όταν θέλουμε να πειράξουμε τις υψηλές συχνότητες, παραβλέπουμε το τελευταίο ρυθμιστικό, και κινούμε τα προηγούμενα τρία κανάλια μαζί (ίδια ένταση, ίδιο επίπεδο). Για της χαμηλές συχνότητες, επίσης παραβλέπουμε το πρώτο ρυθμιστικό, και κινούμε τα επόμενα τρία κανάλια μαζί... Έτσι, μας έχουν μήνει δύο κανάλια, που με αυτά ρυθμίζουμε τις μεσαίες συχνότητες. Αφού ο ήχος έρθει (στο περίπου) στα μέτρα μας, τότε αρχίζει το πραγματικό ρύθμισμα:
Τα ρυθμιστικά πρέπει να κινούνται πάνω σε μια όσο το δυνατόν πιο ομαλή καμπύλη... Ανάλογα λοιπόν με το σχήμα της "καμπύλης" που σχηματίζουν τα ρυθμιστικά μας όπως τα έχουμε τώρα, εξομαλύνουμε την καμπύλη, ώστε να μοιάζει όσο πιο πολύ γίνεται σε μια ομαλή γραφική παράσταση. Αφού το κάνουμε αυτό, τότε αν ο ήχος δεν μας ικανοποιεί, παίζουμε λίγο με τα ρυθμιστικά (λίγο πάνω, λίγο κάτω) μέχρι να τον φέρουμε στα μέτρα μας...
Στο τέλος, πειράζουμε και τα δύο ακριανά κανάλια που είχαμε αφήσει εκτός παιχνιδιού. Το πρώτο κανάλι είναι για τις πολύ χαμηλές συχνότητες, και ίσως αν δεν έχετε sub woofer (ανάλογα και με τα ηχεία σας), να μην καταλάβετε κάποια έντονη διαφορά.
Το τελευταίο ρυθμιστικό, είναι για τις πολύ υψηλές συχνότητες. Αν αυτό το ρυθμιστικό το θέσετε σε πολύ υψηλή θέση, τότε το μόνο που θα κερδίσετε, θα είναι αρκετό φύσημα... Συνήθως, μια σωστή ρύθμιση αυτού του καναλιού, είναι λίγο πιο κάτω απο το διπλανό του...
Τα equalizer που περιγράψαμε μέχρι εδώ, (και που σχεδόν όλος ο κόσμος αυτά ξέρει) είναι η μία απο τις δύο κατηγορίες που υπάρχουν, και λέγονται ΓΡΑΦΙΚΑ equalizer. (τον λόγο ελπίζω να τον καταλάβατε).
Η δεύτερη κατηγορία equalizer είναι τα παραμετρικά, τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο σε στούντιο ηχογραφήσεων και σε συναυλίες, για να αντιμετωπίσουν κάποια ειδικά φαινόμενα στον ήχο...
Το κύριο χαρακτηριστικό τους, είναι οτι αυτός που τα ρυθμίζει δίνει μια εντολή του στυλ: Απο την συχνότητα τάδε μέχρι την συχνότητα τάδε, θέλω να έχω την τάδε ενίσχυση, με την τάδε γραφική παράσταση (η οποία μπορεί να είναι οτιδήποτε), ενώ απο την τάδε συχνότητα μέχρι την τάδε, θέλω τα τάδε χαρακτηριστικά. Η ακρίβεια τους είναι είναι 1/100Hz, και αυτό που τα κάνει να διαφέρουν ουσιαστικά απο τα γραφικά equalizer είναι οτι μεταξύ δύο γειτονικών οκτάβων δεν υπάρχει παρεμβολή... Δηλαδή κάθε εντολή είναι τελείως απομονωμένη απο την άλλη και απο τις γειτονικές περιοχές συχνοτήτων.
Στα γραφικά equalizer, οι τιμές σε ένταση που λείπουν μεταξύ δύο ρυθμιστικών (σε Hz) προκείπτουν με παρεμβολή μεταξύ των δύο τιμών της έντασης των ρυθμιστικών. Στα παραμετρικά, αυτό δεν ισχύει.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:45 am
PhantomDeejay
Compressors-Limiters
Μια άλλη συσκευή που χρησιμοποιείται πολύ, είναι ο compressor/limiter (συμπιεστής)
Πρόκειται για δύο ή και τρία μηχανήματα σε ένα, και σκοπός τους είναι να ελέγξουν την γενική ένταση του ηχητικού σήματος, πριν αυτό φτάσει στον ενισχυτή...
Η δουλειά ενος compressor είναι να συμπιέζει τον ήχο.
Τι σημαίνει αυτό;
Ένας compressor αφήνει τον ήχο απείραχτο μέχρι ένα κρίσιμο σημείο (που ορίζεται απο τον χρήστη), και όταν η ένταση του ήχου περάσει πάνω απο αυτό το σημείο, αρχίζει να μειώνει την επιπλέον ένταση, ανάλογα με το πόσο του λέμε να συμπιέσει τον ήχο...
Επειδή όλα αυτά είναι λίγο δυσνόητα, θα περιγράψουμε τα ρυθμιστικά ενος compressor, για να καταλάβετε τι κάνει, πως το κάνει και γιατί το κάνει....
Έτσι λοιπόν σε ένα compressor έχουμε:
1) Threshold:
Το κρίσιμο σημείο, πάνω απο το οποίο ο compressor ενεργοποιείται. Το σημείο αυτό μετριέται σε db. Πχ αν βάλουμε σαν threshold τα -4db ο κομπρέσσορας θα αρχίσει να συμπιέζει τον ήχο, όταν αυτός είναι πιο δυνατός απο -4db
2) Compress Ratio:
Το ποσό θα συμπιέζεται ο ήχος. Οι τιμές ξεκινούν απο 1:1 (καθόλου συμπίεση) και φτάνουν μέχρι το άπειρο. Τιμή συμπίεσης 2:1 σημαίνει οτι για κάθε 1 db που ξεπερνά ο ήχος το κρίσιμο επίπεδο, ο κομπρέσορας θα διαιρεί την επιπλέον ένταση κατά 2.
3:1 σημαίνει ότι για κάθε 1 db πάνω απο το επίπεδο συμπίεσης ο ήχος πάνω απο το κρίσιμο επίπεδο θα διαιρείται με το 3 κ.ο.κ...
Εδώ να πούμε οτι ένας κομπρέσσορας μετράει τις τιμές εισόδου του ηχητικού σήματος ΠΑΝΤΑ στην ΕΙΣΟΔΟ, και ΠΟΤΕ στην έξοδο... Έτσι, παρόλο πχ που ρίχνει την γενική ένταση, οι τιμές που μετράει είναι αυτές που φτάνουν στο μηχάνημα, και όχι αυτές που φεύγουν προς τον ενισχυτή...
Αν ένας compressor έχει στο Compress Ratio την τιμή "Infinity" (άπειρο), τότε ο κομπρέσσορας λειτουργεί KAI σαν Limiter. Αν δηλαδή βάλετε το compress ratio στο άπειρο, τότε ο compressor προσπαθεί να μην αφήσει την γενική ένταση να υπερβεί το κρίσιμο επίπεδο, όσα επιπλέον db κι αν μετρήσει στην είσοδο...
3) Attack Time:
Όταν το επίπεδο στην είσοδο υπερβεί το κρίσιμο επίπεδο, ο compressor αρχίζει να συμπιέζει τον ήχο (να μειώνει την γενική ένταση)... Επειδή όμως όταν γίνεται αυτό υπάρχει μια απότομη αλλαγή στην ένταση του ήχου, υπάρχει αυτή η παράμετρος που ορίζει σε πόσο χρόνο η συμπίεση θα φτάσει στο 100% της ρύθμισης... Με άλλα λόγια, η μείωση της έντασης γίνεται σταδιακά, μέσα σε ένα χρονικό διάστημα που ορίζεται απο αυτή την παράμετρο.
4) Release Time:
Είναι στην ουσία το αντίθετο του Attack Time... Όταν το επίπεδο έντασης στην είσοδο πέσει κάτω απο το κρίσιμο επίπεδο, τότε η συμπίεση και η μείωση της έντασης παύει να υφίσταται. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ένα απότομο σκαλοπάτι στην ένταση (που θα γίνει πιο δυνατή). Το release time είναι ο χρόνος που θα κάνει ο compressor να σταματήσει την μείωση του ήχου (σταδιακά απο 100% σε 0%) και να αφήσει τον ήχο ασυμπίεστο...
5) Gain:
Επειδή η χρήση ενος compressor πάντα σημαίνει απώλεια έντασης σήματος στην έξοδο, υπάρχει και αυτή η παράμετρος, η οποία είναι μια συνεχής ενίσχυση του σήματος που βγάζει ο compressor στην έξοδο...
Αν δεν καταλάβατε τι συμβαίνει και γιατί είναι χρήσιμος ένας compressor, θα σας δώσω ένα παράδειγμα:
Ας πάρουμε λοιπόν ένα τραγούδι που στην αρχή έχει κάποια ήσυχη μελωδία, η ένταση της οποίας είναι το πολύ μέχρι -6db.
Ας πούμε τώρα οτι το κρίσιμο επίπεδο του compressor είναι -4db και οτι η συμπίεση είναι 2:1 To Attack και το release time είναι 0,5δευτερόλεπτα, ενώ τέλος το Gain είναι +3db
Όσο παίζει αυτή η ήσυχη μελωδία, ο κομπρέσσορας δεν κάνει τίποτα, και η ένταση του σήματος στην έξοδο είναι (-6+3= -3db)
Με το που μπαίνουν τα drums, η ένταση του τραγουδιού φτάνει τώρα τα -2db.
Με το που η ένταση ξεπεράσει τα -4db, μέσα σε μισό δευτερόλεπτο, ομαλά, ο compressor θα εφαρμόσει συμπίεση 2:1.
Δηλαδή, μετά απο μισό δευτερόλεπτο θα έχουμε:
-4 +0,5 (γιατί έχουμε περάσει το κρίσιμο επίεπδο (που είναι τα 4db) κατα ένα db και αν το διαιρέσουμε με το δύο παίρνουμε μισό db) + 3db (το μόνιμο Gain) = -0.5db
Στη συνέχεια μπαίνουν και άλλα όργανα και φωνητικά, και το επίπεδο στην είσοδο φτάνει τα 0db. Στην έξοδο θα έχουμε:
-4 + 2 (έχουμε περάσει το κρίσιμο επίπεδο κατά 4db, και επομένως θα έχουμε πρόσθεση 2db πάνω στο κρίσιμο επίπεδο) +3 (Gain) = +1db
Μετά απο λίγο έχουμε πάλι ένα ήσυχο τμήμα και η ένταση πέφτει ξανά στα -6db...
O compressor μέσα σε μισό δευτερόλεπτο (ομαλά πάντα) θα σταματήσει την αφαίρεση, και η ένταση στην έξοδο θα είναι πάλι -6+3 = -3db
Ας συγκρίνουμε τώρα είσοδο και έξοδο (ασυμπίεστο και συμπιεσμένο ήχο)
-6, -2, +0, -6 <--- Είσοδος (ασυμπίεστος ήχος)
-3, -0.5, +1, -3, <--- Έξοδος (συμπιεσμένος ήχος)
Βλέπουμε λοιπόν οτι οι διακυμάνσεις στην ένταση είναι λιγότερο έντονες, και οτι ο ήχος γενικότερα είναι πιο ομαλός σε διακυμάνσεις απ' οτι θα ήταν χωρίς τον compressor. Επίσης βλέπουμε οτι ο ήχος γενικότερα είναι πιο έντονος.
Αν το Gain ήταν +2db αντί για +3, τότε θα είχαμε:
-6, -2, +0, -6
-4, -1,5, 0, -4
όπου εδώ φαίνεται ΚΑΘΑΡΑ το πως ο ήχος έγινε "δυνατότερος"
Άν το compress ratio ήταν 4:1, (με gain +3) τότε θα είχαμε:
-3, -0.75, 0, -3
Δηλαδή, ακόμα πιο μικρές αποκλίσεις στην ένταση...
Οι compressor σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κόρο τόσο στην παραγωγή ηλεκτρονικής μουσικής, όσο και σε όλα τα club/ζωντανά σχήματα για να ενισχύσουν την γενικότερη ένταση του ήχου.... Επίσης χρησιμοποιούνται ως Limiter για να προστατέψουν ενισχυτές και ηχεία απο το κάψιμο (περιορίζουν την αποστολή πολύ δυνατών ηχητικών σημάτων που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την στιγμιαία υπέρβαση της μέγιστης έντασης των ηχείων/ ενισχυτή (με αποτέλεσμα το "κάψιμο").
Τέλος, μια ιδιαίτερη κατηγορία compressor χρησιμοποιείται στα ραδιόφωνα και στην τηλεόραση...
Οι compressor αυτοί έχουν ενσωματωμένο και expander, που είναι ένα μηχάνημα που κάνει ακριβώς το ανάποδο απο ένα compressor: Ενισχύει τα πολύ χαμηλά σήματα, με την ίδια ακριβώς λογική που ένας compressor τα μειώνει...
Ένα μηχάνημα που είναι Compressor/Limiter/Expander (τρία σε ένα) λέγεται αλλιώς και Dynamic Processor καθώς επεξεργάζεται την δυναμική πλευρά του ήχου (την έντασή του)
Μια άλλη συσκευή που χρησιμοποιείται πολύ, είναι ο compressor/limiter (συμπιεστής)
Πρόκειται για δύο ή και τρία μηχανήματα σε ένα, και σκοπός τους είναι να ελέγξουν την γενική ένταση του ηχητικού σήματος, πριν αυτό φτάσει στον ενισχυτή...
Η δουλειά ενος compressor είναι να συμπιέζει τον ήχο.
Τι σημαίνει αυτό;
Ένας compressor αφήνει τον ήχο απείραχτο μέχρι ένα κρίσιμο σημείο (που ορίζεται απο τον χρήστη), και όταν η ένταση του ήχου περάσει πάνω απο αυτό το σημείο, αρχίζει να μειώνει την επιπλέον ένταση, ανάλογα με το πόσο του λέμε να συμπιέσει τον ήχο...
Επειδή όλα αυτά είναι λίγο δυσνόητα, θα περιγράψουμε τα ρυθμιστικά ενος compressor, για να καταλάβετε τι κάνει, πως το κάνει και γιατί το κάνει....
Έτσι λοιπόν σε ένα compressor έχουμε:
1) Threshold:
Το κρίσιμο σημείο, πάνω απο το οποίο ο compressor ενεργοποιείται. Το σημείο αυτό μετριέται σε db. Πχ αν βάλουμε σαν threshold τα -4db ο κομπρέσσορας θα αρχίσει να συμπιέζει τον ήχο, όταν αυτός είναι πιο δυνατός απο -4db
2) Compress Ratio:
Το ποσό θα συμπιέζεται ο ήχος. Οι τιμές ξεκινούν απο 1:1 (καθόλου συμπίεση) και φτάνουν μέχρι το άπειρο. Τιμή συμπίεσης 2:1 σημαίνει οτι για κάθε 1 db που ξεπερνά ο ήχος το κρίσιμο επίπεδο, ο κομπρέσορας θα διαιρεί την επιπλέον ένταση κατά 2.
3:1 σημαίνει ότι για κάθε 1 db πάνω απο το επίπεδο συμπίεσης ο ήχος πάνω απο το κρίσιμο επίπεδο θα διαιρείται με το 3 κ.ο.κ...
Εδώ να πούμε οτι ένας κομπρέσσορας μετράει τις τιμές εισόδου του ηχητικού σήματος ΠΑΝΤΑ στην ΕΙΣΟΔΟ, και ΠΟΤΕ στην έξοδο... Έτσι, παρόλο πχ που ρίχνει την γενική ένταση, οι τιμές που μετράει είναι αυτές που φτάνουν στο μηχάνημα, και όχι αυτές που φεύγουν προς τον ενισχυτή...
Αν ένας compressor έχει στο Compress Ratio την τιμή "Infinity" (άπειρο), τότε ο κομπρέσσορας λειτουργεί KAI σαν Limiter. Αν δηλαδή βάλετε το compress ratio στο άπειρο, τότε ο compressor προσπαθεί να μην αφήσει την γενική ένταση να υπερβεί το κρίσιμο επίπεδο, όσα επιπλέον db κι αν μετρήσει στην είσοδο...
3) Attack Time:
Όταν το επίπεδο στην είσοδο υπερβεί το κρίσιμο επίπεδο, ο compressor αρχίζει να συμπιέζει τον ήχο (να μειώνει την γενική ένταση)... Επειδή όμως όταν γίνεται αυτό υπάρχει μια απότομη αλλαγή στην ένταση του ήχου, υπάρχει αυτή η παράμετρος που ορίζει σε πόσο χρόνο η συμπίεση θα φτάσει στο 100% της ρύθμισης... Με άλλα λόγια, η μείωση της έντασης γίνεται σταδιακά, μέσα σε ένα χρονικό διάστημα που ορίζεται απο αυτή την παράμετρο.
4) Release Time:
Είναι στην ουσία το αντίθετο του Attack Time... Όταν το επίπεδο έντασης στην είσοδο πέσει κάτω απο το κρίσιμο επίπεδο, τότε η συμπίεση και η μείωση της έντασης παύει να υφίσταται. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ένα απότομο σκαλοπάτι στην ένταση (που θα γίνει πιο δυνατή). Το release time είναι ο χρόνος που θα κάνει ο compressor να σταματήσει την μείωση του ήχου (σταδιακά απο 100% σε 0%) και να αφήσει τον ήχο ασυμπίεστο...
5) Gain:
Επειδή η χρήση ενος compressor πάντα σημαίνει απώλεια έντασης σήματος στην έξοδο, υπάρχει και αυτή η παράμετρος, η οποία είναι μια συνεχής ενίσχυση του σήματος που βγάζει ο compressor στην έξοδο...
Αν δεν καταλάβατε τι συμβαίνει και γιατί είναι χρήσιμος ένας compressor, θα σας δώσω ένα παράδειγμα:
Ας πάρουμε λοιπόν ένα τραγούδι που στην αρχή έχει κάποια ήσυχη μελωδία, η ένταση της οποίας είναι το πολύ μέχρι -6db.
Ας πούμε τώρα οτι το κρίσιμο επίπεδο του compressor είναι -4db και οτι η συμπίεση είναι 2:1 To Attack και το release time είναι 0,5δευτερόλεπτα, ενώ τέλος το Gain είναι +3db
Όσο παίζει αυτή η ήσυχη μελωδία, ο κομπρέσσορας δεν κάνει τίποτα, και η ένταση του σήματος στην έξοδο είναι (-6+3= -3db)
Με το που μπαίνουν τα drums, η ένταση του τραγουδιού φτάνει τώρα τα -2db.
Με το που η ένταση ξεπεράσει τα -4db, μέσα σε μισό δευτερόλεπτο, ομαλά, ο compressor θα εφαρμόσει συμπίεση 2:1.
Δηλαδή, μετά απο μισό δευτερόλεπτο θα έχουμε:
-4 +0,5 (γιατί έχουμε περάσει το κρίσιμο επίεπδο (που είναι τα 4db) κατα ένα db και αν το διαιρέσουμε με το δύο παίρνουμε μισό db) + 3db (το μόνιμο Gain) = -0.5db
Στη συνέχεια μπαίνουν και άλλα όργανα και φωνητικά, και το επίπεδο στην είσοδο φτάνει τα 0db. Στην έξοδο θα έχουμε:
-4 + 2 (έχουμε περάσει το κρίσιμο επίπεδο κατά 4db, και επομένως θα έχουμε πρόσθεση 2db πάνω στο κρίσιμο επίπεδο) +3 (Gain) = +1db
Μετά απο λίγο έχουμε πάλι ένα ήσυχο τμήμα και η ένταση πέφτει ξανά στα -6db...
O compressor μέσα σε μισό δευτερόλεπτο (ομαλά πάντα) θα σταματήσει την αφαίρεση, και η ένταση στην έξοδο θα είναι πάλι -6+3 = -3db
Ας συγκρίνουμε τώρα είσοδο και έξοδο (ασυμπίεστο και συμπιεσμένο ήχο)
-6, -2, +0, -6 <--- Είσοδος (ασυμπίεστος ήχος)
-3, -0.5, +1, -3, <--- Έξοδος (συμπιεσμένος ήχος)
Βλέπουμε λοιπόν οτι οι διακυμάνσεις στην ένταση είναι λιγότερο έντονες, και οτι ο ήχος γενικότερα είναι πιο ομαλός σε διακυμάνσεις απ' οτι θα ήταν χωρίς τον compressor. Επίσης βλέπουμε οτι ο ήχος γενικότερα είναι πιο έντονος.
Αν το Gain ήταν +2db αντί για +3, τότε θα είχαμε:
-6, -2, +0, -6
-4, -1,5, 0, -4
όπου εδώ φαίνεται ΚΑΘΑΡΑ το πως ο ήχος έγινε "δυνατότερος"
Άν το compress ratio ήταν 4:1, (με gain +3) τότε θα είχαμε:
-3, -0.75, 0, -3
Δηλαδή, ακόμα πιο μικρές αποκλίσεις στην ένταση...
Οι compressor σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κόρο τόσο στην παραγωγή ηλεκτρονικής μουσικής, όσο και σε όλα τα club/ζωντανά σχήματα για να ενισχύσουν την γενικότερη ένταση του ήχου.... Επίσης χρησιμοποιούνται ως Limiter για να προστατέψουν ενισχυτές και ηχεία απο το κάψιμο (περιορίζουν την αποστολή πολύ δυνατών ηχητικών σημάτων που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την στιγμιαία υπέρβαση της μέγιστης έντασης των ηχείων/ ενισχυτή (με αποτέλεσμα το "κάψιμο").
Τέλος, μια ιδιαίτερη κατηγορία compressor χρησιμοποιείται στα ραδιόφωνα και στην τηλεόραση...
Οι compressor αυτοί έχουν ενσωματωμένο και expander, που είναι ένα μηχάνημα που κάνει ακριβώς το ανάποδο απο ένα compressor: Ενισχύει τα πολύ χαμηλά σήματα, με την ίδια ακριβώς λογική που ένας compressor τα μειώνει...
Ένα μηχάνημα που είναι Compressor/Limiter/Expander (τρία σε ένα) λέγεται αλλιώς και Dynamic Processor καθώς επεξεργάζεται την δυναμική πλευρά του ήχου (την έντασή του)
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:46 am
PhantomDeejay
Η δουλειά που κάνει ο συμπιεστής είναι το γνωστό normalization?
Και ναι και όχι...
Το Normalization είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται μόνο στην εγγραφή ήχου σε διάφορα μέσα, και ειδικά σε ψηφιακή μορφή...
Το πρόβλημα ξεκινά απο το γεγονός οτι ένα αρχείο ήχου δεν μπορεί να έχει ένταση πάνω απο 0db. Δηλαδή σε ένα αρχείο ήχου, δεν μπορεί να υπάρχει ένταση +1db.
Στον κόσμο του Hardware όμως που ο ήχος είναι αναλογικός, υπάρχουν και θετικές τιμές... Οι περισσότερες συσκευές hardware φτάνουν μέχρι και +12db καμιά φορά...
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό, η εγγραφή του ήχου στο αρχείο γίνεται σε σχετικά χαμηλή ένταση.
Το Normalization του ήχου είναι η διαδικασία ενίσχυσης του ήχου κατά μια ορισμένη ΣΤΑΘΕΡΗ ποσότητα, έτσι ώστε το δυνατότερο σημείο (sample) σε όλο το τραγούδι να είναι 0db
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα:
Το επόμενο είναι ένα τραγούδι απο CD πριν την κανονικοποίηση:
(ένταση δειγμάτων σε db)
-6, -3, -4, -3, -7, -9, -4, -2, -5, -3, -12, -6, -20, -30, -45
όπως μπορείτε να δείτε, η μέγιστη τιμή είναι τα -2db.
Έτσι, προσθέτουμε gain 2db, και έχουμε:
-4, -1, -2, -1, -5, -7, -2, +0, -3, -10, -4, -18, -28, -43
Αυτό τώρα είναι ένα κανονικοποιημένο αρχείο...
Νομίζω οτι καταλαβαίνεται την διαφορά απο την λειτουργία ενος κομπρέσορα.
Ας πάρουμε ένα κομπρέσορα με threshold -6db και συμπίεση 2:1 και ας τον βάλουμε στο αρχείο μας (πριν την κανονικοποίηση...)
-6, -4.5, -5, -4.5, -7, -9, -5, -4, -5.5, -4.5, -12, -6, -20, -30, -45
Αν τώρα ρυθμίσουμε και το gain του κομπρέσσορα σε +4db, θα έχουμε:
-2, -0.5, -1, -0.5, -3, -1, +0, -1.5, -0.5, -8, -2, -16, -26, -41
Ας συγκρίνουμε τώρα τις τιμές:
-6, -3, -4, -3, -7, -9, -4, -2, -5, -3, -12, -6, -20, -30, -45 <--- Ασυμπίεστο και χωρίς κανονικοποίηση
-4, -1, -2, -1, -5, -7, -2, +0, -3, -10, -4, -18, -28, -43 <--- Κανονικοποιημένο αρχείο
-2, -0.5, -1, -0.5, -3, -1, +0, -1.5, -0.5, -8, -2, -16, -26, -41 <--- Συμπιεσμένο και κανονικοποιημένο αρχείο
Νομίζω οτι τώρα γίνεται πραγματικά αντιληπτή η διαφορά του συμπιεσμένου και του κανονικοποιημένου ήχου...
Εδώ ας μην ξεχνάμε οτι στην ουσία ο κομπρέσσορας είναι ένα μηχάνημα hardware που δουλεύει real-time, και στις εφαρμογές που χρησιμοποιείται ΔΕΝ είναι γνωστή εξ' αρχής η μέγιστη τιμή της έντασης που θα δεχτεί...
Υπάρχουν και software compressors η οποίοι χρησιμοποιούνται σε διάφορα προγράμματα επεξεργασίας ήχου, και η λογική τους είναι ίδια μ' αυτή των hardware, αλλά εκεί έχουμε το πλεονέκτημα να ξέρουμε την μέγιστη ένταση του ήχου/τραγουδιού, κτλ που μας ενδιαφέρει...
Και ναι και όχι...
Το Normalization είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται μόνο στην εγγραφή ήχου σε διάφορα μέσα, και ειδικά σε ψηφιακή μορφή...
Το πρόβλημα ξεκινά απο το γεγονός οτι ένα αρχείο ήχου δεν μπορεί να έχει ένταση πάνω απο 0db. Δηλαδή σε ένα αρχείο ήχου, δεν μπορεί να υπάρχει ένταση +1db.
Στον κόσμο του Hardware όμως που ο ήχος είναι αναλογικός, υπάρχουν και θετικές τιμές... Οι περισσότερες συσκευές hardware φτάνουν μέχρι και +12db καμιά φορά...
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό, η εγγραφή του ήχου στο αρχείο γίνεται σε σχετικά χαμηλή ένταση.
Το Normalization του ήχου είναι η διαδικασία ενίσχυσης του ήχου κατά μια ορισμένη ΣΤΑΘΕΡΗ ποσότητα, έτσι ώστε το δυνατότερο σημείο (sample) σε όλο το τραγούδι να είναι 0db
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα:
Το επόμενο είναι ένα τραγούδι απο CD πριν την κανονικοποίηση:
(ένταση δειγμάτων σε db)
-6, -3, -4, -3, -7, -9, -4, -2, -5, -3, -12, -6, -20, -30, -45
όπως μπορείτε να δείτε, η μέγιστη τιμή είναι τα -2db.
Έτσι, προσθέτουμε gain 2db, και έχουμε:
-4, -1, -2, -1, -5, -7, -2, +0, -3, -10, -4, -18, -28, -43
Αυτό τώρα είναι ένα κανονικοποιημένο αρχείο...
Νομίζω οτι καταλαβαίνεται την διαφορά απο την λειτουργία ενος κομπρέσορα.
Ας πάρουμε ένα κομπρέσορα με threshold -6db και συμπίεση 2:1 και ας τον βάλουμε στο αρχείο μας (πριν την κανονικοποίηση...)
-6, -4.5, -5, -4.5, -7, -9, -5, -4, -5.5, -4.5, -12, -6, -20, -30, -45
Αν τώρα ρυθμίσουμε και το gain του κομπρέσσορα σε +4db, θα έχουμε:
-2, -0.5, -1, -0.5, -3, -1, +0, -1.5, -0.5, -8, -2, -16, -26, -41
Ας συγκρίνουμε τώρα τις τιμές:
-6, -3, -4, -3, -7, -9, -4, -2, -5, -3, -12, -6, -20, -30, -45 <--- Ασυμπίεστο και χωρίς κανονικοποίηση
-4, -1, -2, -1, -5, -7, -2, +0, -3, -10, -4, -18, -28, -43 <--- Κανονικοποιημένο αρχείο
-2, -0.5, -1, -0.5, -3, -1, +0, -1.5, -0.5, -8, -2, -16, -26, -41 <--- Συμπιεσμένο και κανονικοποιημένο αρχείο
Νομίζω οτι τώρα γίνεται πραγματικά αντιληπτή η διαφορά του συμπιεσμένου και του κανονικοποιημένου ήχου...
Εδώ ας μην ξεχνάμε οτι στην ουσία ο κομπρέσσορας είναι ένα μηχάνημα hardware που δουλεύει real-time, και στις εφαρμογές που χρησιμοποιείται ΔΕΝ είναι γνωστή εξ' αρχής η μέγιστη τιμή της έντασης που θα δεχτεί...
Υπάρχουν και software compressors η οποίοι χρησιμοποιούνται σε διάφορα προγράμματα επεξεργασίας ήχου, και η λογική τους είναι ίδια μ' αυτή των hardware, αλλά εκεί έχουμε το πλεονέκτημα να ξέρουμε την μέγιστη ένταση του ήχου/τραγουδιού, κτλ που μας ενδιαφέρει...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:46 am
PhantomDeejay
Ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό VS ενισχυτές με μετασχηματιστή
Καταρχήν να σας πω οτι δεν πρόκειται να επεκταθούμε σε πολλές τεχνικές λεπτομέρειες. Οι τεχνικές διαφορές είναι πάρα πολλές. Περισσότερο θα αναλύσουμε τις πρακτικές διαφορές των δύο ενισχυτών.
Πρώτα απ' όλα λοιπόν, ας περιγράψουμε πως είναι αυτοί οι ενισχυτές (γιατί δηλαδή διαφέρουν)
Ενισχυτές με μετασχηματιστή:
Οι "κοινοί" ενισχυτές που έχουμε σχεδόν όλοι μας. Την τροφοδοσία του συστήματος αναλαμβάνει ένας μετασχηματιστής (καμιά φορά και περισσότεροι)...
Τίποτα το ιδιαίτερο εδώ.
Ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό:
Οι ενισχυτές αυτοί χρησιμοποιούν αντί για μετασχηματιστή παλμοτροφοδοτικά. Δηλαδή κάτι "κυκλώματα" τα οποία δημιουργούν ηλεκτρονικούς παλμούς για να δημιουργήσουν το ρεύμα στην έξοδο τους.
Εντάξει, μέχρι εδώ δεν καταλάβατε και πολλά.
Τώρα αρχίζει το ζουμί...
Λοιπόν. Τα παλμοτροφοδοτικά χρησιμοποιούνται στο 99.9% των περιπτώσεων σε ενισχυτές μεγάλης ισχύος. Δηλαδή, σε ενισχυτές άνω των 2-3KWatt RMS
Σε μικρότερους ενισχυτές σπάνια θα συναντήσετε ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα ενος ενισχυτή με παλμοτροφοδοτικό, είναι το πολύ μικρότερο βάρος τους. Ένας τυπικός ενισχυτής (με μετασχηματιστή δηλαδή) ισχύος 5KWatt ζυγίζει απο 20 κιλά και πάνω, ενω ένας ενισχυτής με παλμοτροφοδοτικό, της ίδιας ισχύος δεν ζυγίζει πάνω απο 10 κιλά.
Ίσως 10 κιλά να μην φαίνονται μεγάλη ποσότητα, αλλά στο περιβάλλον του επαγγελματικού ήχου όπου πολλές φορές χρησιμοποιούνται 5 και περισσότεροι ενισχυτές μαζί σε ένα rack, η διαφορά μεταξύ 100 κιλών (πρακτικά αμετακίνητο απο ένα άτομο) και 50 κιλών (ένας άνθρωπος μόνος του μπορεί να το φέρει βόλτα) είναι μεγάλη.
Επίσης στα πλεονεκτήματα τους συγκαταλέγεται και η μικρότερη κατανάλωση ρεύματος. Αυτό φαντάζει περίεργο, αλλά δεν είναι. Εξηγείται πολύ απλά αν καταλάβει κανείς πως λειτουργεί ένας μετασχηματιστής, και πως ένα παλμοτροφοδοτικό.
Χονδρικά, ένας μετασχηματιστής κρατάει όλη την ώρα ρεύμα στην έξοδο, ενώ ένα παλμοτροφοδοτικό παράγει ρεύμα στην έξοδο όταν αυτό ζητηθεί...
Το μοναδικό μειονέκτημα αυτών των ενισχυτών είναι ακριβώς η φύση του παλμοτροφοδοτικού. Όπως είπαμε παραπάνω, το παλμοτροφοδοτικό παράγει ρεύμα οταν αυτό ζητηθεί. Όμως απο την στιγμή που θα ζητηθεί ρεύμα, μέχρι την στιγμή που αυτό θα παραχθεί, μεσολαβεί κάποιος χρόνος. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά της τιμης του ρεύματος που παράγεται την στιγμή που θα ζητηθεί επιπλέον ισχύ με την τιμή που ζητείται, τόσο μεγαλύτερη είναι και η καθυστέρηση...
Με άλλα λόγια έχουμε ένα μεταβλητό dumping factor το οποίο τις περισσότερες φορές είναι αρκετά μιρότερο απο ένα ενισχυτή με μετασχηματιστή.
=============
Παρόλο που οι ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό υστερούν απο τα "αδέρφια" τους με μετασχηματιστή, έχουν αρχίσει να γίνονται μόδα στον κόσμο του P.A. (Επαγγελματικού Ήχου). Βέβαια σε ένα τόσο απαιτητικό περιβάλλον, δεν χρησιμοποιούνται αλόγιστα, αλλά μόνο σε συστήματα και "θέσεις" που τα μειονεκτήματά τους δεν επηρεάζουν την απόδοση όλου του συστήματος.
Ειδικότερα οι παλμοτροφοδοτικοί ενισχυτές χρησιμοποιούνται σε συστήματα πολλών δρόμων, για να ενισχύσουν μόνο τις υψηλές και μεσαίες συχνότητες.
Για τις χαμηλές συχνότητες, χρησιμοποιούνται ακόμα (και για πάρα πολύ καιρό μάλλον) ενισχυτές με μετασχηματιστή.
Ο λόγος είναι οτι τα μπάσα διακρίνονται απο μεγάλη διαφορά απαίτησης ισχύος απο τον ενισχυτή, και το παλμοτροφοδοτικό δεν προλαβαίνει να παράξει όλο το απαιτούμενο ρεύμα. Έτσι το μπάσο δεν σκάει με την ισχύ που πρέπει, προκαλώντας μια έντονη θαμπάδα στον ήχο...
Επίσης τα μπάσα είναι και οι συχνότητες που χρειάζονται την περισσότερη ισχύ απο όλες τις συχνότητες του ηχιτικού φάσματος. Πράγμα που σημαίνει οτι το ρεύμα "εν αναμονή" του μετασχηματιστή καλύπτει ευκολότερα τις ανάγκες ενίσχυσης και οτι αδυναμία σωστής ενίσχυσης των μπάσων επηρεάζει έντονα όλο το ηχητικό σύνολο.
Αν ασχολείστε με επαγγελματικό ήχο (είστε πχ μουσικοί) τότε πριν αποφασίσετε τι ενισχυτή θα αγοράσετε πρέπει να σκεφτείτε την χρήση του. Αν είστε κιθαρίστας πχ, ένας παλμοτροφοδοτικός ενισχυτής είναι ο καταλληλότερος για σας, καθώς είναι ελαφρύς, και η μουσική που παίζετε δεν διακρίνεται απο εντονότατες διακυμάνσεις ούτε πολλά πλούσια μπάσα...
Αν πάλι είστε μπασίστας, τότε θα πρέπει να επιλέξετε ένα ενισχυτή με μετασχηματιστή, καθώς οι παλμοτροφοδοτικοί είναι εντελώς ακατάλληλοι για σας.
Αν πάλι στήνετε επαγγελματικό ήχο κάπου, τότε αν το σύστημα είναι ενός δρόμου και μέχρι μεσαίας ισχύος (3ΚWatt) τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε παλμοτροφοδοτικούς, είτε κλασσικούς ενισχυτές.
Αν στήνετε ήχο μεγαλύτερης ισχύος και το σύστημα είναι ενος δρόμου, τότε η μόνη σας επιλογή είναι ο κλασσικός ενισχυτής (με μετασχηματιστή).
Τέλος αν στήνετε ήχο μεγάλης ισχύος με περισσότερους του ενός δρόμων, τότε για τον δρόμο/δρόμους που παίζουν χαμηλές θα βάλετε κλασσικό ενισχυτή, ενώ για τους υπόλοιπους δρόμους θα επιλέξετε ένα παλμοτροφοδοτικό.
Καταρχήν να σας πω οτι δεν πρόκειται να επεκταθούμε σε πολλές τεχνικές λεπτομέρειες. Οι τεχνικές διαφορές είναι πάρα πολλές. Περισσότερο θα αναλύσουμε τις πρακτικές διαφορές των δύο ενισχυτών.
Πρώτα απ' όλα λοιπόν, ας περιγράψουμε πως είναι αυτοί οι ενισχυτές (γιατί δηλαδή διαφέρουν)
Ενισχυτές με μετασχηματιστή:
Οι "κοινοί" ενισχυτές που έχουμε σχεδόν όλοι μας. Την τροφοδοσία του συστήματος αναλαμβάνει ένας μετασχηματιστής (καμιά φορά και περισσότεροι)...
Τίποτα το ιδιαίτερο εδώ.
Ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό:
Οι ενισχυτές αυτοί χρησιμοποιούν αντί για μετασχηματιστή παλμοτροφοδοτικά. Δηλαδή κάτι "κυκλώματα" τα οποία δημιουργούν ηλεκτρονικούς παλμούς για να δημιουργήσουν το ρεύμα στην έξοδο τους.
Εντάξει, μέχρι εδώ δεν καταλάβατε και πολλά.
Τώρα αρχίζει το ζουμί...
Λοιπόν. Τα παλμοτροφοδοτικά χρησιμοποιούνται στο 99.9% των περιπτώσεων σε ενισχυτές μεγάλης ισχύος. Δηλαδή, σε ενισχυτές άνω των 2-3KWatt RMS
Σε μικρότερους ενισχυτές σπάνια θα συναντήσετε ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα ενος ενισχυτή με παλμοτροφοδοτικό, είναι το πολύ μικρότερο βάρος τους. Ένας τυπικός ενισχυτής (με μετασχηματιστή δηλαδή) ισχύος 5KWatt ζυγίζει απο 20 κιλά και πάνω, ενω ένας ενισχυτής με παλμοτροφοδοτικό, της ίδιας ισχύος δεν ζυγίζει πάνω απο 10 κιλά.
Ίσως 10 κιλά να μην φαίνονται μεγάλη ποσότητα, αλλά στο περιβάλλον του επαγγελματικού ήχου όπου πολλές φορές χρησιμοποιούνται 5 και περισσότεροι ενισχυτές μαζί σε ένα rack, η διαφορά μεταξύ 100 κιλών (πρακτικά αμετακίνητο απο ένα άτομο) και 50 κιλών (ένας άνθρωπος μόνος του μπορεί να το φέρει βόλτα) είναι μεγάλη.
Επίσης στα πλεονεκτήματα τους συγκαταλέγεται και η μικρότερη κατανάλωση ρεύματος. Αυτό φαντάζει περίεργο, αλλά δεν είναι. Εξηγείται πολύ απλά αν καταλάβει κανείς πως λειτουργεί ένας μετασχηματιστής, και πως ένα παλμοτροφοδοτικό.
Χονδρικά, ένας μετασχηματιστής κρατάει όλη την ώρα ρεύμα στην έξοδο, ενώ ένα παλμοτροφοδοτικό παράγει ρεύμα στην έξοδο όταν αυτό ζητηθεί...
Το μοναδικό μειονέκτημα αυτών των ενισχυτών είναι ακριβώς η φύση του παλμοτροφοδοτικού. Όπως είπαμε παραπάνω, το παλμοτροφοδοτικό παράγει ρεύμα οταν αυτό ζητηθεί. Όμως απο την στιγμή που θα ζητηθεί ρεύμα, μέχρι την στιγμή που αυτό θα παραχθεί, μεσολαβεί κάποιος χρόνος. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά της τιμης του ρεύματος που παράγεται την στιγμή που θα ζητηθεί επιπλέον ισχύ με την τιμή που ζητείται, τόσο μεγαλύτερη είναι και η καθυστέρηση...
Με άλλα λόγια έχουμε ένα μεταβλητό dumping factor το οποίο τις περισσότερες φορές είναι αρκετά μιρότερο απο ένα ενισχυτή με μετασχηματιστή.
=============
Παρόλο που οι ενισχυτές με παλμοτροφοδοτικό υστερούν απο τα "αδέρφια" τους με μετασχηματιστή, έχουν αρχίσει να γίνονται μόδα στον κόσμο του P.A. (Επαγγελματικού Ήχου). Βέβαια σε ένα τόσο απαιτητικό περιβάλλον, δεν χρησιμοποιούνται αλόγιστα, αλλά μόνο σε συστήματα και "θέσεις" που τα μειονεκτήματά τους δεν επηρεάζουν την απόδοση όλου του συστήματος.
Ειδικότερα οι παλμοτροφοδοτικοί ενισχυτές χρησιμοποιούνται σε συστήματα πολλών δρόμων, για να ενισχύσουν μόνο τις υψηλές και μεσαίες συχνότητες.
Για τις χαμηλές συχνότητες, χρησιμοποιούνται ακόμα (και για πάρα πολύ καιρό μάλλον) ενισχυτές με μετασχηματιστή.
Ο λόγος είναι οτι τα μπάσα διακρίνονται απο μεγάλη διαφορά απαίτησης ισχύος απο τον ενισχυτή, και το παλμοτροφοδοτικό δεν προλαβαίνει να παράξει όλο το απαιτούμενο ρεύμα. Έτσι το μπάσο δεν σκάει με την ισχύ που πρέπει, προκαλώντας μια έντονη θαμπάδα στον ήχο...
Επίσης τα μπάσα είναι και οι συχνότητες που χρειάζονται την περισσότερη ισχύ απο όλες τις συχνότητες του ηχιτικού φάσματος. Πράγμα που σημαίνει οτι το ρεύμα "εν αναμονή" του μετασχηματιστή καλύπτει ευκολότερα τις ανάγκες ενίσχυσης και οτι αδυναμία σωστής ενίσχυσης των μπάσων επηρεάζει έντονα όλο το ηχητικό σύνολο.
Αν ασχολείστε με επαγγελματικό ήχο (είστε πχ μουσικοί) τότε πριν αποφασίσετε τι ενισχυτή θα αγοράσετε πρέπει να σκεφτείτε την χρήση του. Αν είστε κιθαρίστας πχ, ένας παλμοτροφοδοτικός ενισχυτής είναι ο καταλληλότερος για σας, καθώς είναι ελαφρύς, και η μουσική που παίζετε δεν διακρίνεται απο εντονότατες διακυμάνσεις ούτε πολλά πλούσια μπάσα...
Αν πάλι είστε μπασίστας, τότε θα πρέπει να επιλέξετε ένα ενισχυτή με μετασχηματιστή, καθώς οι παλμοτροφοδοτικοί είναι εντελώς ακατάλληλοι για σας.
Αν πάλι στήνετε επαγγελματικό ήχο κάπου, τότε αν το σύστημα είναι ενός δρόμου και μέχρι μεσαίας ισχύος (3ΚWatt) τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε παλμοτροφοδοτικούς, είτε κλασσικούς ενισχυτές.
Αν στήνετε ήχο μεγαλύτερης ισχύος και το σύστημα είναι ενος δρόμου, τότε η μόνη σας επιλογή είναι ο κλασσικός ενισχυτής (με μετασχηματιστή).
Τέλος αν στήνετε ήχο μεγάλης ισχύος με περισσότερους του ενός δρόμων, τότε για τον δρόμο/δρόμους που παίζουν χαμηλές θα βάλετε κλασσικό ενισχυτή, ενώ για τους υπόλοιπους δρόμους θα επιλέξετε ένα παλμοτροφοδοτικό.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:47 am
PhantomDeejay
Crossovers
Παραπάνω όταν αναφερθήκαμε στα ηχεία, αναφερθήκαμε επιγραμματικά και στα crossovers.
Σ' αυτή τη δημοσίευση θα τα αναλύσουμε περισσότερο.
Τι κάνει ένα Crossover ???
Ένα Crossover αναλύει τον ήχο και τον σπάει σε μικρότερα κομμάτια, ανάλογα με την συχνότητα του.
Τα crossover έχουν μία είσοδο, και 2 ή περισσότερες εξόδους. Κάθε κομμάτι του ήχου που δημιουργούν, αντιστοιχεί και σε μία έξοδο...
Παθητικά Crossovers
Τα παθητικά crossovers βρίσκονται μέσα στα ηχεία. Δεν απαιτούν εξωτερική τροφοδοσία (δεν απαιτούν τροφοδοσία γενικώς) και με βάση κάποια κυκλώματα που αποτελούνται απο πηνία και πυκνωτές, μοιράζουν τον ήχο στα μεγάφωνα.
Στα μικρά ηχεία, συνήθως κάθε crossover έχει τόσους εξόδους, όσες και τα μεγάφωνα.
Δηλαδή αν το ηχείο σας έχει δύο μεγάφωνα, τότε το crossover που έχει, έχει δύο εξόδους.
Το crossover δουλεύει με βάση την λογική των δρόμων που αναφέραμε παραπάνω. Για την ακρίβεια ρόλος του είναι να τροφοδοτήσει κάθε δρόμο με το κατάλληλο σήμα, σπάζοντας το αρχικό. Έτσι, ενώ στο crossover φτάνει ολόκληρο το ηχητικό φάσμα (20Hz-22KHz) απο κάθε έξοδο φεύγει το κομμάτι του φάσματος εκείνο το οποίο είναι το καταλληλότερο για κάθε μεγάφωνο.
Το ποιες συχνότητες πάνε σε ποιο μεγάφωνο, είναι κάτι που εξαρτάται απο το ίδιο το μεγάφωνο. Σε μικρής κατηγορίας ηχεία, αυτό δεν παίζει ρόλο, και λίγο πολύ όλα τα crossovers έχουν τις ίδιες ρυθμίσεις. Εκεί που αλλάζουν τα πράγματα είναι σε μεσαίας και μεγάλης κατηγορίας ηχεία, όπου κάθε crossover είναι ρυθμισμένο απο τον κατασκευαστή του ηχείου έτσι ώστε να ταιριάζει "γάντι" στα μεγάφωνα του ηχείου.
Σε τέτοια ηχεία αν καεί το crossover και βάλετε ένα άλλο που δεν είναι σχεδιασμένο για αυτό το ηχείο, τότε θα αλλάξει όλη η ηχητική του ηχείου, και το πιθανότερο είναι να μειωθεί και η απόδοση του.
Ενεργά Crossovers
Tα Crossover αυτά είναι τα καλύτερα, αλλά μπορούν δυστυχώς να χρησιμοποιηθούν μόνο σε συστήματα ηχείων.
Τα Crossover αυτά είναι εξωτερικές μονάδες. Η λειτουργία τους είναι ανάλογη με αυτή των παθητικών crossover, ΑΛΛΑ:
Α) Επεξεργάζονται το ηχητικό σήμα ΠΡΙΝ απο την ενίσχυση. Αυτό σημαίνει οτι τοποθετούνται ΠΡΙΝ απο τους ενισχυτές.
Ναι, σωστά το έγραψα, πριν ΤΟΥΣ ενισχυτές. Κάθε έξοδος πρέπει να συνδεθεί σε χωριστό ενισχυτή. Αυτό απο την πλευρά του σημαίνει οτι και το ηχείο πρέπει να έχει την δυνατότητα να δεχτεί χωριστά σήματα απο διαφορετικούς ενισχυτές (Bi-AMP, Tri-AMP) Περισσότερα για τέτοια ηχεία, αργότερα...
Β) Είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα απο τον χρήστη. Αυτό σημαίνει οτι μπορούν να ρυθμιστούν έτσι ώστε να ταιριάζουν "γάντι" σε κάθε σύστημα, ή ακόμα να καλύψουν τις ανάγκες ειδικών εφαρμογών. Για κάθε έξοδο ο χρήστης μπορεί να καθορίσει το διάστημα συχνοτήτων που θα στέλνει σε κάθε δρόμο, ενώ ΑΝ το επιθυμεί, είναι δυνατή και η μερική επικάλυψη των διαστημάτων αυτών, κάτι που ΔΕΝ είναι δυνατό με τα παθητικά crossovers.
Παράδειγμα ενεργού crossover είναι το μικρό ρυθμηστικό που έχουν τα ενεργά sub-woofers που εκτός απο την ένταση του ήχου μπορείτε να ρυθμίσετε ψιλό σκαλί των συχνοτήτων (Hz ) στο οποίο θα δουλεύει το Sub.
Παραπάνω όταν αναφερθήκαμε στα ηχεία, αναφερθήκαμε επιγραμματικά και στα crossovers.
Σ' αυτή τη δημοσίευση θα τα αναλύσουμε περισσότερο.
Τι κάνει ένα Crossover ???
Ένα Crossover αναλύει τον ήχο και τον σπάει σε μικρότερα κομμάτια, ανάλογα με την συχνότητα του.
Τα crossover έχουν μία είσοδο, και 2 ή περισσότερες εξόδους. Κάθε κομμάτι του ήχου που δημιουργούν, αντιστοιχεί και σε μία έξοδο...
Παθητικά Crossovers
Τα παθητικά crossovers βρίσκονται μέσα στα ηχεία. Δεν απαιτούν εξωτερική τροφοδοσία (δεν απαιτούν τροφοδοσία γενικώς) και με βάση κάποια κυκλώματα που αποτελούνται απο πηνία και πυκνωτές, μοιράζουν τον ήχο στα μεγάφωνα.
Στα μικρά ηχεία, συνήθως κάθε crossover έχει τόσους εξόδους, όσες και τα μεγάφωνα.
Δηλαδή αν το ηχείο σας έχει δύο μεγάφωνα, τότε το crossover που έχει, έχει δύο εξόδους.
Το crossover δουλεύει με βάση την λογική των δρόμων που αναφέραμε παραπάνω. Για την ακρίβεια ρόλος του είναι να τροφοδοτήσει κάθε δρόμο με το κατάλληλο σήμα, σπάζοντας το αρχικό. Έτσι, ενώ στο crossover φτάνει ολόκληρο το ηχητικό φάσμα (20Hz-22KHz) απο κάθε έξοδο φεύγει το κομμάτι του φάσματος εκείνο το οποίο είναι το καταλληλότερο για κάθε μεγάφωνο.
Το ποιες συχνότητες πάνε σε ποιο μεγάφωνο, είναι κάτι που εξαρτάται απο το ίδιο το μεγάφωνο. Σε μικρής κατηγορίας ηχεία, αυτό δεν παίζει ρόλο, και λίγο πολύ όλα τα crossovers έχουν τις ίδιες ρυθμίσεις. Εκεί που αλλάζουν τα πράγματα είναι σε μεσαίας και μεγάλης κατηγορίας ηχεία, όπου κάθε crossover είναι ρυθμισμένο απο τον κατασκευαστή του ηχείου έτσι ώστε να ταιριάζει "γάντι" στα μεγάφωνα του ηχείου.
Σε τέτοια ηχεία αν καεί το crossover και βάλετε ένα άλλο που δεν είναι σχεδιασμένο για αυτό το ηχείο, τότε θα αλλάξει όλη η ηχητική του ηχείου, και το πιθανότερο είναι να μειωθεί και η απόδοση του.
Ενεργά Crossovers
Tα Crossover αυτά είναι τα καλύτερα, αλλά μπορούν δυστυχώς να χρησιμοποιηθούν μόνο σε συστήματα ηχείων.
Τα Crossover αυτά είναι εξωτερικές μονάδες. Η λειτουργία τους είναι ανάλογη με αυτή των παθητικών crossover, ΑΛΛΑ:
Α) Επεξεργάζονται το ηχητικό σήμα ΠΡΙΝ απο την ενίσχυση. Αυτό σημαίνει οτι τοποθετούνται ΠΡΙΝ απο τους ενισχυτές.
Ναι, σωστά το έγραψα, πριν ΤΟΥΣ ενισχυτές. Κάθε έξοδος πρέπει να συνδεθεί σε χωριστό ενισχυτή. Αυτό απο την πλευρά του σημαίνει οτι και το ηχείο πρέπει να έχει την δυνατότητα να δεχτεί χωριστά σήματα απο διαφορετικούς ενισχυτές (Bi-AMP, Tri-AMP) Περισσότερα για τέτοια ηχεία, αργότερα...
Β) Είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα απο τον χρήστη. Αυτό σημαίνει οτι μπορούν να ρυθμιστούν έτσι ώστε να ταιριάζουν "γάντι" σε κάθε σύστημα, ή ακόμα να καλύψουν τις ανάγκες ειδικών εφαρμογών. Για κάθε έξοδο ο χρήστης μπορεί να καθορίσει το διάστημα συχνοτήτων που θα στέλνει σε κάθε δρόμο, ενώ ΑΝ το επιθυμεί, είναι δυνατή και η μερική επικάλυψη των διαστημάτων αυτών, κάτι που ΔΕΝ είναι δυνατό με τα παθητικά crossovers.
Παράδειγμα ενεργού crossover είναι το μικρό ρυθμηστικό που έχουν τα ενεργά sub-woofers που εκτός απο την ένταση του ήχου μπορείτε να ρυθμίσετε ψιλό σκαλί των συχνοτήτων (Hz ) στο οποίο θα δουλεύει το Sub.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:47 am
PhantomDeejay
Τί είναι τα ηχεία bi-amp ?
Είναι ηχεία που έχουν τη δυνατότητα διπλής ενίσχυσης. Αντίστοιχα ηχεία tri-amp έχουν δυνατότητα τριπλής ενίσχυσης.
Ότι θα πούμε εδώ θα είναι για ηχεία bi-amp, αλλά ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για ηχεία tri-amp
Πως δουλεύουν αυτά τα ηχεία; Τι είναι η διπλή ενίσχυση;
Τα ηχεία bi-amp συνήθως παρέχουν στον χρήστη δύο τρόπους οδήγησης (ενίσχυσης).
Ο ένας είναι ο κλασσικός τρόπος ενίσχυσης, όπου ΕΝΑΣ ενισχυτής ενισχύει ΟΛΟΚΛΗΡΟ το ηχητικό φάσμα, και οδηγεί το ηχείο και τα μεγάφωνα του. Σ' αυτή την περίπτωση όπως έχουμε αναφέρει τα ηχεία έχουν ένα εσωτερικό (παθητικό) crossover...
O δεύτερος τρόπος δίνει την δυνατότητα στο ηχείο να ενισχυθεί απο περισσότερους απο ένας ενισχυτές ταυτόχρονα...
Σ' αυτή την περίπτωση, κάθε ενισχυτής οδηγεί ένα ΔΡΟΜΟ του ηχείου...
Με λίγα λόγια αν το ηχείο μας είναι δύο δρόμων τότε θα χρειαστεί δύο ενισχυτές (εφόσων δίνει αυτή την δυνατότητα, μη μπερδευόμαστε) ενώ αν είναι τριών δρόμων, τότε θα χρειαστεί 3 ενισχυτές.
Η λογική των ηχείων αυτών είναι απλή. Οδηγώντας κάθε δρόμο χωριστά, μπορούμε να έχουμε μεγαλύτερη απόδοση απο το ηχείο, καθώς κάθε δρόμος μπορεί να δουλεύει στο 100% των δυνατοτήτων του, χωρίς να επηρεάζεται απο τους άλλους.
Για παράδειγμα η ενίσχυση των υψηλών συχνοτήτων παραμένει πάντα ανεπηρέαστη απο την ενίσχυση των χαμηλών συχνοτήτων που συνήθως απατούν πολύ απο την ενέργεια του ενισχυτή...
Έτσι έχοντας διαφορετικούς ενισχυτές για κάθε δρόμο ο κάθε ενισχυτής συνεργάζεται καλύτερα με το κομμάτι του ηχείου που του αναλογεί.
Συνήθως το ΙΔΙΟ ηχείο όταν δουλεύει bi-amp ή tri-amp αποδίδει μερικά db παραπάνω απ' οτι οταν δουλεύει με τον κλασσικό τρόπο...
Εδώ τώρα ΠΡΕΠΕΙ να ΤΟΝΙΣΟΥΜΕ οτι όταν ένα ηχείο δουλεύει bi-amp ή tri-amp στο 99,9% των περιπτώσεων, το εσωτερικό crossover παρακάμπτεται. Έτσι ο ενισχυτής έχει "άμεση πρόσβαση" στο μεγάφωνο το οποίο δρομολογεί.
Στις περιπτώσεις αυτές, ο διαμοιρασμός των συχνοτήτων γίνεται ΠΡΙΝ τους ενισχυτές, από ένα ενεργό crossover.
Το 0.1% των περιπτώσεων που το εσωτερικό (παθητικό) crossover δεν παρακάμπτεται αφορά κάποια ηχεία Hi-Fi όπου αφήνουν το εσωτερικό crossover να δουλεύει ώστε να προστατεύουν το μεγάφωνο απο τυχόν λάθος συχνότητες που μπορεί να στείλει ο χρήστης, ή ακόμα να καταστήσουν την ανάγκη ενός εξωτερικού crossover μικρή (αν και χωρίς εξωτερικό crossover χάνεται η μισή και πλέον αξία του bi-amp/tri-amp αφού ο ενισχυτής εξακολουθεί να επεξεργάζεται και να ενισχύει όλο το ηχιτικό φάσμα)
Ένα ακόμα απο τα πλεονεκτήματα των bi-amp/tri-amp ηχείων είναι οτι το η ισχύς των ενισχυτών μοιράζεται. Μπορεί να απαιτούνται περισσότεροι ενισχυτές, αλλά είναι πιο εύκολο να χρησιμοποιήσει κάποιος 3 ενισχυτές των 500 watt παρά ένα ενισχυτή των 1500 watt RMS. Και μερικές φορές είναι και πιο οικονομικό, καθώς οι πολύ μεγάλοι σε ισχύ ενισχυτές, είναι συνήθως και πολύ ακριβοί...
Συνοψίζοντας, και με βάση και προηγούμενα posts σε περιπτώσεις bi-amp / tri-amp έχουμε την εξής "αλυσίδα"
Πηγή ήχου -> Ενεργό Crossover (C4)
C.1 -> Ενισχυτής Α (με μετασχηματιστή) -> SubWoofer
C.2 -> Ενισχυτής Β (με μετασχηματιστή) -> Bass
C.3 -> Ενισχυτής Γ (παλμοτροφοδοτικό) -> Mid
C.4 -> Ενισχυτής Δ (παλμοτροφοδοτικό) -> High
Αυτό ήταν...
Θα ηπάρξει άλλο ένα τελευταίο post με περισσότερα στοιχεία για τις "αλυσίδες σήματος", καθώς πολλοί χρήστες κάνουν τα μεγαλύτερα λάθη σ' αυτές και επηρεάζουν κατά ΠΟΛΥ την απόδοση αλλά και την ποιότητα του ήχου ενος συστήματος.
Είναι ηχεία που έχουν τη δυνατότητα διπλής ενίσχυσης. Αντίστοιχα ηχεία tri-amp έχουν δυνατότητα τριπλής ενίσχυσης.
Ότι θα πούμε εδώ θα είναι για ηχεία bi-amp, αλλά ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για ηχεία tri-amp
Πως δουλεύουν αυτά τα ηχεία; Τι είναι η διπλή ενίσχυση;
Τα ηχεία bi-amp συνήθως παρέχουν στον χρήστη δύο τρόπους οδήγησης (ενίσχυσης).
Ο ένας είναι ο κλασσικός τρόπος ενίσχυσης, όπου ΕΝΑΣ ενισχυτής ενισχύει ΟΛΟΚΛΗΡΟ το ηχητικό φάσμα, και οδηγεί το ηχείο και τα μεγάφωνα του. Σ' αυτή την περίπτωση όπως έχουμε αναφέρει τα ηχεία έχουν ένα εσωτερικό (παθητικό) crossover...
O δεύτερος τρόπος δίνει την δυνατότητα στο ηχείο να ενισχυθεί απο περισσότερους απο ένας ενισχυτές ταυτόχρονα...
Σ' αυτή την περίπτωση, κάθε ενισχυτής οδηγεί ένα ΔΡΟΜΟ του ηχείου...
Με λίγα λόγια αν το ηχείο μας είναι δύο δρόμων τότε θα χρειαστεί δύο ενισχυτές (εφόσων δίνει αυτή την δυνατότητα, μη μπερδευόμαστε) ενώ αν είναι τριών δρόμων, τότε θα χρειαστεί 3 ενισχυτές.
Η λογική των ηχείων αυτών είναι απλή. Οδηγώντας κάθε δρόμο χωριστά, μπορούμε να έχουμε μεγαλύτερη απόδοση απο το ηχείο, καθώς κάθε δρόμος μπορεί να δουλεύει στο 100% των δυνατοτήτων του, χωρίς να επηρεάζεται απο τους άλλους.
Για παράδειγμα η ενίσχυση των υψηλών συχνοτήτων παραμένει πάντα ανεπηρέαστη απο την ενίσχυση των χαμηλών συχνοτήτων που συνήθως απατούν πολύ απο την ενέργεια του ενισχυτή...
Έτσι έχοντας διαφορετικούς ενισχυτές για κάθε δρόμο ο κάθε ενισχυτής συνεργάζεται καλύτερα με το κομμάτι του ηχείου που του αναλογεί.
Συνήθως το ΙΔΙΟ ηχείο όταν δουλεύει bi-amp ή tri-amp αποδίδει μερικά db παραπάνω απ' οτι οταν δουλεύει με τον κλασσικό τρόπο...
Εδώ τώρα ΠΡΕΠΕΙ να ΤΟΝΙΣΟΥΜΕ οτι όταν ένα ηχείο δουλεύει bi-amp ή tri-amp στο 99,9% των περιπτώσεων, το εσωτερικό crossover παρακάμπτεται. Έτσι ο ενισχυτής έχει "άμεση πρόσβαση" στο μεγάφωνο το οποίο δρομολογεί.
Στις περιπτώσεις αυτές, ο διαμοιρασμός των συχνοτήτων γίνεται ΠΡΙΝ τους ενισχυτές, από ένα ενεργό crossover.
Το 0.1% των περιπτώσεων που το εσωτερικό (παθητικό) crossover δεν παρακάμπτεται αφορά κάποια ηχεία Hi-Fi όπου αφήνουν το εσωτερικό crossover να δουλεύει ώστε να προστατεύουν το μεγάφωνο απο τυχόν λάθος συχνότητες που μπορεί να στείλει ο χρήστης, ή ακόμα να καταστήσουν την ανάγκη ενός εξωτερικού crossover μικρή (αν και χωρίς εξωτερικό crossover χάνεται η μισή και πλέον αξία του bi-amp/tri-amp αφού ο ενισχυτής εξακολουθεί να επεξεργάζεται και να ενισχύει όλο το ηχιτικό φάσμα)
Ένα ακόμα απο τα πλεονεκτήματα των bi-amp/tri-amp ηχείων είναι οτι το η ισχύς των ενισχυτών μοιράζεται. Μπορεί να απαιτούνται περισσότεροι ενισχυτές, αλλά είναι πιο εύκολο να χρησιμοποιήσει κάποιος 3 ενισχυτές των 500 watt παρά ένα ενισχυτή των 1500 watt RMS. Και μερικές φορές είναι και πιο οικονομικό, καθώς οι πολύ μεγάλοι σε ισχύ ενισχυτές, είναι συνήθως και πολύ ακριβοί...
Συνοψίζοντας, και με βάση και προηγούμενα posts σε περιπτώσεις bi-amp / tri-amp έχουμε την εξής "αλυσίδα"
Πηγή ήχου -> Ενεργό Crossover (C4)
C.1 -> Ενισχυτής Α (με μετασχηματιστή) -> SubWoofer
C.2 -> Ενισχυτής Β (με μετασχηματιστή) -> Bass
C.3 -> Ενισχυτής Γ (παλμοτροφοδοτικό) -> Mid
C.4 -> Ενισχυτής Δ (παλμοτροφοδοτικό) -> High
Αυτό ήταν...
Θα ηπάρξει άλλο ένα τελευταίο post με περισσότερα στοιχεία για τις "αλυσίδες σήματος", καθώς πολλοί χρήστες κάνουν τα μεγαλύτερα λάθη σ' αυτές και επηρεάζουν κατά ΠΟΛΥ την απόδοση αλλά και την ποιότητα του ήχου ενος συστήματος.
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:48 am
PhantomDeejay
Αλυσίδες...
Αλυσίδες, στον ήχο ονομάζεται ο δρόμος που ακολουθεί το ηλεκτρικό σήμα απο την πηγή, μέχρι και τον τελικό προορισμό, δηλαδή τα ηχεία...
Μια απλή αλυσίδα είναι της μορφής Η/Υ -> Ενισχυτής -> Ηχεία ενώ πιο σύνθετες αλυσίδες δημιουργούνται καθώς προσθέτουμε διάφορες συσκευές επεξεργασίας ηχητικού σήματος...
Πριν συνεχίσουμε, να πούμε οτι δεν υπάρχει απόλυτα σωστή αλυσίδα, και το τι είναι σωστό εξαρτάται απο το αποτέλεσμα που θέλουμε να πετύχουμε...
Υπάρχουν όμως μερικοί κανόνες, οι οποίοι αποσκοπούν στην αποφυγή τρανταχτών λαθών που μερικές φορές κάποιοι χρήστες κάνουν πάνω στην άγνοια τους...
Έτσι, ας πάρουμε ένα αρκετά σύνθετο ηχοσύστημα επαγγελματικών προδιαγραφών, και ας αναλύσουμε μια "σωστή" αλυσίδα, για να καταλάβουμε γιατί κάθε κομμάτι μπαίνει στην θέση που αναφέρουμε.
Έτσι, στο παράδειγμα μας ξεκινάμε απο τις πηγές ήχου...
Ναι, έχουμε πηγές, και όχι πηγη... Ας πούμε λοιπόν οτι έχουμε 2 CD, ένα Τuner, ένα Deck, ένα pick-up (turntable), ένα υπολογιστή, ένα μικρόφωνο και ένα DVD.
Όλες αυτές τις πηγές μπορούμε να τις συνδέσουμε είτε σε ένα προενισχυτή, είτε (επειδή είπαμε οτι θα πάρουμε το παράδειγμα ενός επαγγελματικού ηχοσυστήματος) σε ένα μείκτη ήχου.
Στον μείκτη ήχου, έχουμε μίξη του ηχητικού σήματος κατά βούληση, αλλά στην έξοδο παίρνουμε ένα ηλεκτρικό σήμα παρόμοιο με αυτό που βγάζει ένα CD ή οποιαδήποτε συσκευή έχει έξοδο LINE-OUT.
To σήμα του μείκτη τώρα θα πάει στο equalizer για να ισοσταθμιστεί ο ήχος...
Μετά το equalizer, το σήμα θα πάει σε ένα compressor/limiter και αμέσως μετά σε ένα ενεργό crossover.
Γιατί;;;
Είναι απλό και για να το καταλάβουμε θα πρέπει να σκεφτούμε την λειτουργία κάθε μηχανήματος...
Ας πούμε, ο compressor συμπιέζει τον ήχο, οπότε το να βάλουμε ΜΕΤΑ απο αυτόν ένα equalizer το οποίο ενισχύει ή αποδυναμώνει περιοχές του ηχιτικού φάσματος, αναιρεί την λειτουργία του compressor.
Επίσης ένα crossover μοιράζει συχνότητες σε ενισχυτές, προς ενίσχυση... Η τοποθέτηση ενος equalizer μετά το crossover δεν είναι λάθος μεν (δεν αναιρεί την λειτουργία του crossover, αλλά είναι χαζή επιλογή, αφού σ' αυτή την περίπτωση θα χρειαστούμε δυο ή και περισσότερα equalizer για να καλύψουμε όλο το ηχητικό φάσμα.... (ένα eq σε κάθε έξοδο του crossover)
Επίσης, αυτός είναι και ο λόγος που ο compressor μπαίνει πριν απο το crossover, αν και εδώ μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις...
Ο λόγος που μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις (σε πολύ απαιτητικά συστήματα) είναι οτι μετά απο το χωρισμό τον συχνοτήτων που κάνει το crossover η ένταση που είσερχεται σε κάθε compressor δεν είναι η ίδια μ' αυτή που εισέρχεται σε ένα compressor που λαμβάνει όλο το ηχητικό φάσμα στην είσοδο.
Απο εδώ και μετά (crossover) η αλυσίδα θα είναι ίδια με την αλυσίδα στο προηγούμενο post...
Σαν εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι:
Πηγές -> Μείκτης -> ΕQ -> Crossover (C4)
C1 -> Compressor/Limiter 1 - > Ενισχυτής 1 -> SubWoofer
C2 -> Compressor/Limiter 2 - > Ενισχυτής 2 -> BASS
C3 -> Compressor/Limiter 3 - > Ενισχυτής 3 -> MID
C4 -> Compressor/Limiter 4 - > Ενισχυτής 4 -> HIGH
Εδώ τελειώνοντας να αναφέρω κάτι που αφορά την σύνδεση πολλών ενισχυτών μαζί:
Ένα ηλεκτρικό σήμα όταν διακλαδώνεται εξασθενεί. Έτσι, όταν το σήμα που παίρνουμε απο το crossover πχ (η απο οποιαδήποτε άλλη συσκευή βρίσκεται ΑΚΡΙΒΩΣ πριν τους ενισχυτές στην αλυσίδα μας) πρόκειται να ενισχύσει πολλούς ενισχυτές, καλό είναι οι διακλαδώσεις του σήματος να μην ξεπερνούν τις τρεις.
Σε περίπτωση που απο μία έξοδο θέλουμε να τροφοδοτήσουμε πάνω απο 4 ενισχυτές, τότε καλό είναι να χρησιμοποιούμε ή ενα zoner/splitter ή ένα "null EQ"
Το zoner/splitter είναι ένα μηχάνημα που κάνει ακριβώς αυτή την δουλειά σπάει το σήμα εισόδου σε πολλές εξόδους (απο 4 μέχρι και 16) φροντίζοντας παράλληλα ώστε το σήμα στην έξοδο να μην έχει υποβαθμιστεί λόγω του χωρισμού του σε πολλά "κομμάτια".
Επειδή τα zoner δεν είναι και πολύ εξαπλωμένα στην αγορά, καμια φορά χρησιμοποιείται και αυτό που ονομάζεται "null EQ" πρόκειται στην ουσία για ένα equalizer στο οποίο όλα τα ρυθμιστικά του βρίσκονται στην ένδειξη 0 (flat) και μόνο η προενίσχυση βρίσκεται στις τιμές +1 εως +3 db
Έτσι το EQ δεν επηρεάζει την χροιά του ήχου, αλλά ενισχύει το εξασθενημένο σήμα ώστε να μπορεί ξανά να μοιραστεί σε άλλες 3 διακλαδώσεις. Να τονίσουμε οτι στην είσοδο ενος null EQ βάζουμε ΠΑΝΤΑ ένα διακλαδωμένο σήμα που έχει εξασθενήσει...
Αλυσίδες, στον ήχο ονομάζεται ο δρόμος που ακολουθεί το ηλεκτρικό σήμα απο την πηγή, μέχρι και τον τελικό προορισμό, δηλαδή τα ηχεία...
Μια απλή αλυσίδα είναι της μορφής Η/Υ -> Ενισχυτής -> Ηχεία ενώ πιο σύνθετες αλυσίδες δημιουργούνται καθώς προσθέτουμε διάφορες συσκευές επεξεργασίας ηχητικού σήματος...
Πριν συνεχίσουμε, να πούμε οτι δεν υπάρχει απόλυτα σωστή αλυσίδα, και το τι είναι σωστό εξαρτάται απο το αποτέλεσμα που θέλουμε να πετύχουμε...
Υπάρχουν όμως μερικοί κανόνες, οι οποίοι αποσκοπούν στην αποφυγή τρανταχτών λαθών που μερικές φορές κάποιοι χρήστες κάνουν πάνω στην άγνοια τους...
Έτσι, ας πάρουμε ένα αρκετά σύνθετο ηχοσύστημα επαγγελματικών προδιαγραφών, και ας αναλύσουμε μια "σωστή" αλυσίδα, για να καταλάβουμε γιατί κάθε κομμάτι μπαίνει στην θέση που αναφέρουμε.
Έτσι, στο παράδειγμα μας ξεκινάμε απο τις πηγές ήχου...
Ναι, έχουμε πηγές, και όχι πηγη... Ας πούμε λοιπόν οτι έχουμε 2 CD, ένα Τuner, ένα Deck, ένα pick-up (turntable), ένα υπολογιστή, ένα μικρόφωνο και ένα DVD.
Όλες αυτές τις πηγές μπορούμε να τις συνδέσουμε είτε σε ένα προενισχυτή, είτε (επειδή είπαμε οτι θα πάρουμε το παράδειγμα ενός επαγγελματικού ηχοσυστήματος) σε ένα μείκτη ήχου.
Στον μείκτη ήχου, έχουμε μίξη του ηχητικού σήματος κατά βούληση, αλλά στην έξοδο παίρνουμε ένα ηλεκτρικό σήμα παρόμοιο με αυτό που βγάζει ένα CD ή οποιαδήποτε συσκευή έχει έξοδο LINE-OUT.
To σήμα του μείκτη τώρα θα πάει στο equalizer για να ισοσταθμιστεί ο ήχος...
Μετά το equalizer, το σήμα θα πάει σε ένα compressor/limiter και αμέσως μετά σε ένα ενεργό crossover.
Γιατί;;;
Είναι απλό και για να το καταλάβουμε θα πρέπει να σκεφτούμε την λειτουργία κάθε μηχανήματος...
Ας πούμε, ο compressor συμπιέζει τον ήχο, οπότε το να βάλουμε ΜΕΤΑ απο αυτόν ένα equalizer το οποίο ενισχύει ή αποδυναμώνει περιοχές του ηχιτικού φάσματος, αναιρεί την λειτουργία του compressor.
Επίσης ένα crossover μοιράζει συχνότητες σε ενισχυτές, προς ενίσχυση... Η τοποθέτηση ενος equalizer μετά το crossover δεν είναι λάθος μεν (δεν αναιρεί την λειτουργία του crossover, αλλά είναι χαζή επιλογή, αφού σ' αυτή την περίπτωση θα χρειαστούμε δυο ή και περισσότερα equalizer για να καλύψουμε όλο το ηχητικό φάσμα.... (ένα eq σε κάθε έξοδο του crossover)
Επίσης, αυτός είναι και ο λόγος που ο compressor μπαίνει πριν απο το crossover, αν και εδώ μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις...
Ο λόγος που μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις (σε πολύ απαιτητικά συστήματα) είναι οτι μετά απο το χωρισμό τον συχνοτήτων που κάνει το crossover η ένταση που είσερχεται σε κάθε compressor δεν είναι η ίδια μ' αυτή που εισέρχεται σε ένα compressor που λαμβάνει όλο το ηχητικό φάσμα στην είσοδο.
Απο εδώ και μετά (crossover) η αλυσίδα θα είναι ίδια με την αλυσίδα στο προηγούμενο post...
Σαν εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι:
Πηγές -> Μείκτης -> ΕQ -> Crossover (C4)
C1 -> Compressor/Limiter 1 - > Ενισχυτής 1 -> SubWoofer
C2 -> Compressor/Limiter 2 - > Ενισχυτής 2 -> BASS
C3 -> Compressor/Limiter 3 - > Ενισχυτής 3 -> MID
C4 -> Compressor/Limiter 4 - > Ενισχυτής 4 -> HIGH
Εδώ τελειώνοντας να αναφέρω κάτι που αφορά την σύνδεση πολλών ενισχυτών μαζί:
Ένα ηλεκτρικό σήμα όταν διακλαδώνεται εξασθενεί. Έτσι, όταν το σήμα που παίρνουμε απο το crossover πχ (η απο οποιαδήποτε άλλη συσκευή βρίσκεται ΑΚΡΙΒΩΣ πριν τους ενισχυτές στην αλυσίδα μας) πρόκειται να ενισχύσει πολλούς ενισχυτές, καλό είναι οι διακλαδώσεις του σήματος να μην ξεπερνούν τις τρεις.
Σε περίπτωση που απο μία έξοδο θέλουμε να τροφοδοτήσουμε πάνω απο 4 ενισχυτές, τότε καλό είναι να χρησιμοποιούμε ή ενα zoner/splitter ή ένα "null EQ"
Το zoner/splitter είναι ένα μηχάνημα που κάνει ακριβώς αυτή την δουλειά σπάει το σήμα εισόδου σε πολλές εξόδους (απο 4 μέχρι και 16) φροντίζοντας παράλληλα ώστε το σήμα στην έξοδο να μην έχει υποβαθμιστεί λόγω του χωρισμού του σε πολλά "κομμάτια".
Επειδή τα zoner δεν είναι και πολύ εξαπλωμένα στην αγορά, καμια φορά χρησιμοποιείται και αυτό που ονομάζεται "null EQ" πρόκειται στην ουσία για ένα equalizer στο οποίο όλα τα ρυθμιστικά του βρίσκονται στην ένδειξη 0 (flat) και μόνο η προενίσχυση βρίσκεται στις τιμές +1 εως +3 db
Έτσι το EQ δεν επηρεάζει την χροιά του ήχου, αλλά ενισχύει το εξασθενημένο σήμα ώστε να μπορεί ξανά να μοιραστεί σε άλλες 3 διακλαδώσεις. Να τονίσουμε οτι στην είσοδο ενος null EQ βάζουμε ΠΑΝΤΑ ένα διακλαδωμένο σήμα που έχει εξασθενήσει...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:48 am
PhantomDeejay
db, Watt, Watt R.M.S., Sensitivity...
Ας ξεκινήσουμε απο τα Watt:
Τα ηχεία είναι... ηλεκτρικές συσκευές!!! ... και όπως κάθε ηλεκτρική συσκευή, καταναλώνει ρεύμα και παράγει έργο...
Είναι σε όλους γνωστό απο το σχολείο ακόμα οτι το έργο στον ηλεκτρισμό μετριέται σε Watt και ησχέση που μας δίνει τα Watt είναι: W = V x A (Watts = Volts x Amperes)
Με δεδομένη την τάση λειτουργίας των ηχείων (Volts) καταλαβαίνει εύκολα κανείς οτι όσο πιο πολλά Watt είναι ένα ηχείο, τόσο πιο πολλά Amperes ρεύματος απαιτεί για να λειτουργήσει...
Με απλά λόγια τα Watt μετράνε την ισχύς του ηχείου....
Ναι, αλλά ποια ισχύς;
Εδώ ξεκινάνε οι διαφοροποιήσεις....
Τα περισσότερα ηχεία φέρουν 2 (ναι, δύο) ενδείξεις ισχύος...
Τα Watt Peak ή Watt Maximum, και τα Watt R.M.S. (όλα αυτά αναφέρθηκαν ΚΑΙ στην αρχή)
Watt Peak
Αυτά είναι τα Watt κορυφής, ή με άλλα λόγια η μέγιστη ισχύς του ηχείου όταν (συνήθως στιγμιαία) όλα τα επιμέρους συστήματα - μεγάφωνα που έχει δουλέψουν στο 100% των δυνατοτήτων τους....
Αυτό είναι μεν ένα χρήσιμο στοιχείο αλλά όχι και αντιπροσωπευτικό της "τυπικής" κατανάλωσης ρεύματος / ισχύος του ηχείου. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν τα Watt R.M.S.
Watt R.M.S.
Κατ' αρχήν, R.M.S. σημαίνει Route Mean Square και είναι ο Τετραγωνικός Μέσος Όρος...
Μαθηματικά είναι η Τετραγωνική Ρίζα του Μέσου Όρου των Τιμών που μετράμε υψωμένες στο Τετράγωνο...
Ο Τετραγωνικός Μέσος Όρος μαθηματικά, είναι η καταλληλότερη έκφραση για οποιαδήποτε Μέση Τιμή θέλουμε να μετρήσουμε....
Πίσω στα Watt λοιπόν....
Αντί λοιπόν να μετρήσουμε ποια είναι η μέγιστη στιγμιαία ισχύς ενός ηχείου και να πάρουμε τα Watt Maximum μετράμε συνεχώς την στιγμιαία ισχύς ενός ηχείου και εφαρμόζουμε τον Μέσο Τετραγωνικό Όρο. Έτσι προκύπτει η Μέση Κατανάλωση / Παροχή ισχύος του ηχείου η οποία μετριέται επίσης σε Watt (λογικό) και για να ξεχωρίζει, έχει και το έκθεμα R.M.S.
Μερικοί αναρωτιούνται αν υπάρχει σχέση μεταξύ Watt Peak και Watt R.M.S.
Σε ένα ιδανικό κόσμο, και σε ένα ιδανικό μεγάφωνο, υπάρχει σχέση και αποδεικνύεται εύκολα μαθηματικά οτι Watt Peak = 2 x Watt R.M.S.
Επειδή στην πράξη όμως ένα ηχείο δεν είναι ένα σκέτο μεγάφωνο, αλλά και ένα μεγάφωνο δεν έχει ιδανική συμπεριφορά, δεν υπάρχει μια αποδεκτή σχέση που να συνδέει αυτές τις δύο τιμές...
Συνήθως οι τιμές αυτές προκύπτουν μετά απο πολύωρες μετρήσεις και test στα εργαστήρια των εταιρειών που κατασκευάζουν ηχεία...
Έτσι, υπάρχουν ηχεία 600 Watt Peak - 250 Watt R.M.S. και ηχεία 1000 Watt Peak - 250 Watt R.M.S.
Επειδή πολύς κόσμος έχει συνδέσει το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο με τα Watt R.M.S. (κάτι που ναι μεν είναι αληθές, αλλά υπο προϋποθέσεις) υπάρχουν περιπτώσεις κυρίως Low-End εταιρειών που "φουσκώνουν" την τιμή R.M.S. χωρίς αυτή να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα... Έτσι, όταν κοιτάζουμε Watt R.M.S. σε ένα ηχείο, καλό είναι να είμαστε λίγο "υποψιασμένοι" κατά πόσο η τιμή που αναγράφει το ηχείο ανταποκρίνεται και στην πραγματικότητα, καθώς δεν είναι ένα μέγεθος που μετριέται εύκολα ή άμεσα....
db
Τα db απο την άλλη είναι μονάδα μέτρησης της έντασης του ηχητικού κύματος. Με λίγα λόγια μετράνε το πόσο δυνατό είναι ένα ηχητικό κύμα...
Τα db είναι η πιο αντιπροσωπευτική τιμή του πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο, δηλαδή πόσο δυνατό "θόρυβο" βγάζει...
Τα db δεν είναι γραμμικό μέγεθος... Είναι λογαριθμικό. Με λίγα λόγια, κάθε 3 db αύξηση σημαίνει 2πλάσια περίπου ένταση!!! Έτσι ένα ηχείο 90db με ένα ηχείο 93db έχουν σχεδόν διπλάσια διαφορά στο πόσο δυνατά ακούγονται!!!
Τα περισσότερα ηχεία δεν γράφουν το πόσα db "βγάζουν"... Γράφουν όμως ένα άλλο νούμερο, το οποίο δείχνει με έμμεσο τρόπο τα db...
Ευαισθησία (Sensitivity)
Η ευαισθησία είναι η σχέση μεταξύ ισχύος (Watt) και έντασης (db) ενός ηχείου.
Με λίγα λόγια η ευαισθησία ενός ηχείου εκφράζει το πόσο δυνατά θα παίξει ένα ηχείο με μία συγκεκριμένη κατανάλωση ισχύος. Ένα τυπικό νούμερο είναι 88db/W/m
Για λόγους ευκολίας στη σύγκριση, το νούμερo αυτό είναι μετρημένο με τάση 2.83 Volts στην είσοδο του ηχείου (που είναι ίσο με κατανάλωση ισχύος 1Watt στα 8Ω) με την ένταση του ηχείου (ηχητική πίεση σε db) να είναι μετρημένη σε απόσταση 1 μέτρου απο το ηχείο.
Τα περισσότερα ηχεία έχουν ευαισθησίες απο περίπου 85 εώς περίπου 95 db.
Επειδή όπως είπαμε τα db ακολουθούν την λογαριθμική κλίμακα, η κατανάλωση ισχύος ακολουθεί και αυτή την λογαριθμική κλίμακα.
Έτσι ένα ηχείο με ευαισθησία 89db χρειάζεται την ΜΙΣΗ ισχύ (σε Watt) για να ακουστεί το ίδιο με ένα ηχείο που έχει ευαισθησία 86db ενώ ένα ηχείο με ευαισθησία 96db χρειάζεται μόλις το ένα ΔΕΚΑΤΟ της ισχύος!!!!!
Γενικά 3 db αύξηση ευαισθησία σημαίνει 2 προς 1 μείωση της κατανάλωσης ισχύος, ενώ 10 db αύξηση σημαίνει 10 προς 1 μείωση της κατανάλωσης ισχύος...
Για το λόγο αυτό ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ αυτό που απλοϊκά λένε μερικοί: 89db ανα Watt στο ένα μέτρο, άρα ένα ηχείο 100 Watt θα έχει 890db !!! ;;;;;;;;
Αυτό που ισχύει είναι οτι στα 10 Watt θα έχουμε 10db αύξηση (για κάθε δεκαπλασιασμό της ισχύος έχουμε 10db αύξηση) και ότι στα 100 db θα έχουμε άλλα 10 db αύξηση... Αντίστοιχα, άλλα δέκα db αύξηση θα έχουμε στα 1000 Watt.
Με λίγα λόγια θα έχουμε: 89db@1Watt, 99db@10Watt, 109db@100Watt, 119db@1KWatt
Και με βάση αυτό το παράδειγμα ευασθησίας, ένα ηχείο 200 Watt θα βγάζει 112db....
Αν σε κάποιο ηχείο δείτε την ένδειξη SPL δίπλα απο τα db (πχ Μaximum 128 db SPL) τότε αυτό δεν είναι κάποια άλλη ένδειξη ή άλλη μονάδα μέτρησης... Τα αρχικά SPL σημαίνουν Sound Pressure Level και απλά δηλώνουν οτι η μέτρηση των db αφορά την πίεση (διαμόρφωση) του ηχητικού κύματος, κάτι αυτονόητο όταν μιλάμε για ηχεία!!!
Απλά τα db είναι μονάδα μέτρησης και άλλων πολλών μεγεθών....
Ας ξεκινήσουμε απο τα Watt:
Τα ηχεία είναι... ηλεκτρικές συσκευές!!! ... και όπως κάθε ηλεκτρική συσκευή, καταναλώνει ρεύμα και παράγει έργο...
Είναι σε όλους γνωστό απο το σχολείο ακόμα οτι το έργο στον ηλεκτρισμό μετριέται σε Watt και ησχέση που μας δίνει τα Watt είναι: W = V x A (Watts = Volts x Amperes)
Με δεδομένη την τάση λειτουργίας των ηχείων (Volts) καταλαβαίνει εύκολα κανείς οτι όσο πιο πολλά Watt είναι ένα ηχείο, τόσο πιο πολλά Amperes ρεύματος απαιτεί για να λειτουργήσει...
Με απλά λόγια τα Watt μετράνε την ισχύς του ηχείου....
Ναι, αλλά ποια ισχύς;
Εδώ ξεκινάνε οι διαφοροποιήσεις....
Τα περισσότερα ηχεία φέρουν 2 (ναι, δύο) ενδείξεις ισχύος...
Τα Watt Peak ή Watt Maximum, και τα Watt R.M.S. (όλα αυτά αναφέρθηκαν ΚΑΙ στην αρχή)
Watt Peak
Αυτά είναι τα Watt κορυφής, ή με άλλα λόγια η μέγιστη ισχύς του ηχείου όταν (συνήθως στιγμιαία) όλα τα επιμέρους συστήματα - μεγάφωνα που έχει δουλέψουν στο 100% των δυνατοτήτων τους....
Αυτό είναι μεν ένα χρήσιμο στοιχείο αλλά όχι και αντιπροσωπευτικό της "τυπικής" κατανάλωσης ρεύματος / ισχύος του ηχείου. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν τα Watt R.M.S.
Watt R.M.S.
Κατ' αρχήν, R.M.S. σημαίνει Route Mean Square και είναι ο Τετραγωνικός Μέσος Όρος...
Μαθηματικά είναι η Τετραγωνική Ρίζα του Μέσου Όρου των Τιμών που μετράμε υψωμένες στο Τετράγωνο...
Ο Τετραγωνικός Μέσος Όρος μαθηματικά, είναι η καταλληλότερη έκφραση για οποιαδήποτε Μέση Τιμή θέλουμε να μετρήσουμε....
Πίσω στα Watt λοιπόν....
Αντί λοιπόν να μετρήσουμε ποια είναι η μέγιστη στιγμιαία ισχύς ενός ηχείου και να πάρουμε τα Watt Maximum μετράμε συνεχώς την στιγμιαία ισχύς ενός ηχείου και εφαρμόζουμε τον Μέσο Τετραγωνικό Όρο. Έτσι προκύπτει η Μέση Κατανάλωση / Παροχή ισχύος του ηχείου η οποία μετριέται επίσης σε Watt (λογικό) και για να ξεχωρίζει, έχει και το έκθεμα R.M.S.
Μερικοί αναρωτιούνται αν υπάρχει σχέση μεταξύ Watt Peak και Watt R.M.S.
Σε ένα ιδανικό κόσμο, και σε ένα ιδανικό μεγάφωνο, υπάρχει σχέση και αποδεικνύεται εύκολα μαθηματικά οτι Watt Peak = 2 x Watt R.M.S.
Επειδή στην πράξη όμως ένα ηχείο δεν είναι ένα σκέτο μεγάφωνο, αλλά και ένα μεγάφωνο δεν έχει ιδανική συμπεριφορά, δεν υπάρχει μια αποδεκτή σχέση που να συνδέει αυτές τις δύο τιμές...
Συνήθως οι τιμές αυτές προκύπτουν μετά απο πολύωρες μετρήσεις και test στα εργαστήρια των εταιρειών που κατασκευάζουν ηχεία...
Έτσι, υπάρχουν ηχεία 600 Watt Peak - 250 Watt R.M.S. και ηχεία 1000 Watt Peak - 250 Watt R.M.S.
Επειδή πολύς κόσμος έχει συνδέσει το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο με τα Watt R.M.S. (κάτι που ναι μεν είναι αληθές, αλλά υπο προϋποθέσεις) υπάρχουν περιπτώσεις κυρίως Low-End εταιρειών που "φουσκώνουν" την τιμή R.M.S. χωρίς αυτή να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα... Έτσι, όταν κοιτάζουμε Watt R.M.S. σε ένα ηχείο, καλό είναι να είμαστε λίγο "υποψιασμένοι" κατά πόσο η τιμή που αναγράφει το ηχείο ανταποκρίνεται και στην πραγματικότητα, καθώς δεν είναι ένα μέγεθος που μετριέται εύκολα ή άμεσα....
db
Τα db απο την άλλη είναι μονάδα μέτρησης της έντασης του ηχητικού κύματος. Με λίγα λόγια μετράνε το πόσο δυνατό είναι ένα ηχητικό κύμα...
Τα db είναι η πιο αντιπροσωπευτική τιμή του πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο, δηλαδή πόσο δυνατό "θόρυβο" βγάζει...
Τα db δεν είναι γραμμικό μέγεθος... Είναι λογαριθμικό. Με λίγα λόγια, κάθε 3 db αύξηση σημαίνει 2πλάσια περίπου ένταση!!! Έτσι ένα ηχείο 90db με ένα ηχείο 93db έχουν σχεδόν διπλάσια διαφορά στο πόσο δυνατά ακούγονται!!!
Τα περισσότερα ηχεία δεν γράφουν το πόσα db "βγάζουν"... Γράφουν όμως ένα άλλο νούμερο, το οποίο δείχνει με έμμεσο τρόπο τα db...
Ευαισθησία (Sensitivity)
Η ευαισθησία είναι η σχέση μεταξύ ισχύος (Watt) και έντασης (db) ενός ηχείου.
Με λίγα λόγια η ευαισθησία ενός ηχείου εκφράζει το πόσο δυνατά θα παίξει ένα ηχείο με μία συγκεκριμένη κατανάλωση ισχύος. Ένα τυπικό νούμερο είναι 88db/W/m
Για λόγους ευκολίας στη σύγκριση, το νούμερo αυτό είναι μετρημένο με τάση 2.83 Volts στην είσοδο του ηχείου (που είναι ίσο με κατανάλωση ισχύος 1Watt στα 8Ω) με την ένταση του ηχείου (ηχητική πίεση σε db) να είναι μετρημένη σε απόσταση 1 μέτρου απο το ηχείο.
Τα περισσότερα ηχεία έχουν ευαισθησίες απο περίπου 85 εώς περίπου 95 db.
Επειδή όπως είπαμε τα db ακολουθούν την λογαριθμική κλίμακα, η κατανάλωση ισχύος ακολουθεί και αυτή την λογαριθμική κλίμακα.
Έτσι ένα ηχείο με ευαισθησία 89db χρειάζεται την ΜΙΣΗ ισχύ (σε Watt) για να ακουστεί το ίδιο με ένα ηχείο που έχει ευαισθησία 86db ενώ ένα ηχείο με ευαισθησία 96db χρειάζεται μόλις το ένα ΔΕΚΑΤΟ της ισχύος!!!!!
Γενικά 3 db αύξηση ευαισθησία σημαίνει 2 προς 1 μείωση της κατανάλωσης ισχύος, ενώ 10 db αύξηση σημαίνει 10 προς 1 μείωση της κατανάλωσης ισχύος...
Για το λόγο αυτό ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ αυτό που απλοϊκά λένε μερικοί: 89db ανα Watt στο ένα μέτρο, άρα ένα ηχείο 100 Watt θα έχει 890db !!! ;;;;;;;;
Αυτό που ισχύει είναι οτι στα 10 Watt θα έχουμε 10db αύξηση (για κάθε δεκαπλασιασμό της ισχύος έχουμε 10db αύξηση) και ότι στα 100 db θα έχουμε άλλα 10 db αύξηση... Αντίστοιχα, άλλα δέκα db αύξηση θα έχουμε στα 1000 Watt.
Με λίγα λόγια θα έχουμε: 89db@1Watt, 99db@10Watt, 109db@100Watt, 119db@1KWatt
Και με βάση αυτό το παράδειγμα ευασθησίας, ένα ηχείο 200 Watt θα βγάζει 112db....
Αν σε κάποιο ηχείο δείτε την ένδειξη SPL δίπλα απο τα db (πχ Μaximum 128 db SPL) τότε αυτό δεν είναι κάποια άλλη ένδειξη ή άλλη μονάδα μέτρησης... Τα αρχικά SPL σημαίνουν Sound Pressure Level και απλά δηλώνουν οτι η μέτρηση των db αφορά την πίεση (διαμόρφωση) του ηχητικού κύματος, κάτι αυτονόητο όταν μιλάμε για ηχεία!!!
Απλά τα db είναι μονάδα μέτρησης και άλλων πολλών μεγεθών....
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:48 am
PhantomDeejay
Τελικά, τι εκφράζει το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο;;;;
Αν καταλάβατε ΟΛΑ τα παραπάνω τότε την απάντηση μπορείτε να την δώσετε και μόνοι σας...
Το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο το εκφράζει ο συνολικός αριθμός db που βγάζει...
Ο συνολικός αριθμός όμως εξαρτάται τόσο απο την ευαισθησία, όσο και απο τα Watt R.M.S. του ηχείου...
Έτσι, ανάμεσα σε δύο ηχεία που έχουν την ίδια ευαισθησία, αλλά το ένα είναι 200 και το άλλο 250 Watt RMS πιο δυνατό θα είναι το ηχείο των 250 Watt.
Αντίστοιχα ανάμεσα σε δύο ηχεία που έχουν τα ίδια Watt R.M.S. αλλά το ένα έχει 89db και το άλλο 90db ευαισθησία πιο δυνατό θα είναι το ηχείο με τα 90 db ευαισθησία...
Τελειώνοντας ας πάρουμε 2 ηχεία και ας τα συγκρίνουμε:
Ηχείο Α: 200 Watt R.M.S. με ευαισθησία 92db/W/m
Ηχείο Β: 400 Watt R.M.S. με ευαισθησία 89db/W/m
Ηχείο Α:
1Watt -> 92db
10Watt -> 102db
100Watt -> 112db
200Watt -> 115db
Ηχείο B:
1Watt -> 89db
10Watt -> 99db
100Watt -> 109db
200Watt -> 112db
400Watt -> 115db
Βλέπουμε οτι τα δύο ηχεία είναι "ισοδύναμα" παρόλο που το ένα είναι διπλάσια Watt απο το άλλο!!!!
ΕΔΩ λίγο πολύ φτάσαμε στο ΤΕΛΟΣ αυτών των post σχετικά με το περιβάλλον των συστημάτων ήχου...
Υπάρχουν πάρα πολλά ακόμα εξαρτήματα γύρω απο τον ήχο, αλλά αποτελούν εξειδικευμένα πλέον μηχανήματα, και η αναφορά τους είναι μάλλον περριτή για τον απλό Dj ή για τον αρχάριο.
Παρόλα αυτά αν κάποιος έχει οποιεσδήποτε απορίες είτε γύρω απο αυτά που αναφέρθησαν μέχρι τώρα, είτε γύρω απο μηχανήματα τα οποία δεν αναφέρονται εδώ, πολύ ευχαρίστως να προσπαθήσω να τις λύσω...
Αν καταλάβατε ΟΛΑ τα παραπάνω τότε την απάντηση μπορείτε να την δώσετε και μόνοι σας...
Το πόσο δυνατό είναι ένα ηχείο το εκφράζει ο συνολικός αριθμός db που βγάζει...
Ο συνολικός αριθμός όμως εξαρτάται τόσο απο την ευαισθησία, όσο και απο τα Watt R.M.S. του ηχείου...
Έτσι, ανάμεσα σε δύο ηχεία που έχουν την ίδια ευαισθησία, αλλά το ένα είναι 200 και το άλλο 250 Watt RMS πιο δυνατό θα είναι το ηχείο των 250 Watt.
Αντίστοιχα ανάμεσα σε δύο ηχεία που έχουν τα ίδια Watt R.M.S. αλλά το ένα έχει 89db και το άλλο 90db ευαισθησία πιο δυνατό θα είναι το ηχείο με τα 90 db ευαισθησία...
Τελειώνοντας ας πάρουμε 2 ηχεία και ας τα συγκρίνουμε:
Ηχείο Α: 200 Watt R.M.S. με ευαισθησία 92db/W/m
Ηχείο Β: 400 Watt R.M.S. με ευαισθησία 89db/W/m
Ηχείο Α:
1Watt -> 92db
10Watt -> 102db
100Watt -> 112db
200Watt -> 115db
Ηχείο B:
1Watt -> 89db
10Watt -> 99db
100Watt -> 109db
200Watt -> 112db
400Watt -> 115db
Βλέπουμε οτι τα δύο ηχεία είναι "ισοδύναμα" παρόλο που το ένα είναι διπλάσια Watt απο το άλλο!!!!
ΕΔΩ λίγο πολύ φτάσαμε στο ΤΕΛΟΣ αυτών των post σχετικά με το περιβάλλον των συστημάτων ήχου...
Υπάρχουν πάρα πολλά ακόμα εξαρτήματα γύρω απο τον ήχο, αλλά αποτελούν εξειδικευμένα πλέον μηχανήματα, και η αναφορά τους είναι μάλλον περριτή για τον απλό Dj ή για τον αρχάριο.
Παρόλα αυτά αν κάποιος έχει οποιεσδήποτε απορίες είτε γύρω απο αυτά που αναφέρθησαν μέχρι τώρα, είτε γύρω απο μηχανήματα τα οποία δεν αναφέρονται εδώ, πολύ ευχαρίστως να προσπαθήσω να τις λύσω...
Posted Tue 21 Jul 09 @ 5:49 am
alfa 156
μια ενσταση στο τελαυταιο ποστ....καπου λες οτι το ηχειο με τα 90db ευαισθησια ειναι καλυτερο απο το ηχειο με 89 db ευαισθησια...μαλλον συμβαινει το αναποδο,το 89 db ειναι ποιο ευαισθητο με την ιδια παροχη ισχυος αρα θα παιξει και δυνατοτερα....η κανω λαθος?
Posted Tue 21 Jul 09 @ 6:44 am
PhantomDeejay
Όσο πιο μεγάλη είναι η ευαισθησία στην ίδια ισχύ, τόσο δυνατότερο είναι το ηχείο... Αν προσέξεις λίγο τα νούμερα στο τελευταίο post θα καταλάβεις το γιατί. Ποιο ευαίσθητο ηχείο είναι αυτό που έχει περισσότερα db. Οπότε ο συλλογισμός σου είναι σωστός, αλλά μπέρδεψες τα νούμερα. Το 90 db είναι πιο ευαίσθητο απο τα 89 db ;)
Αν προσέξεις το παράδειγμα ακριβώς απο πάνω σου, το ηχείο με τα 92db ευαισθησία βγάζει 112 db στα 100Watt, ενώ το ηχείο με 89 db βγάζει 109 db στα ίδια Watt.
Έτσι για την ιστορία επειδή η κλίμακα των db είναι λογαριθμική, 3 db διαφορά είναι περίπου διπλασιασμός της έντασης όπως την αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο αυτί. Δηλαδή το ηχείο με ευαισθησία 92db ακούγεται στα ίδια Watt διπλάσια δυνατό σε σχέση με αυτό των 89db
Αν προσέξεις το παράδειγμα ακριβώς απο πάνω σου, το ηχείο με τα 92db ευαισθησία βγάζει 112 db στα 100Watt, ενώ το ηχείο με 89 db βγάζει 109 db στα ίδια Watt.
Έτσι για την ιστορία επειδή η κλίμακα των db είναι λογαριθμική, 3 db διαφορά είναι περίπου διπλασιασμός της έντασης όπως την αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο αυτί. Δηλαδή το ηχείο με ευαισθησία 92db ακούγεται στα ίδια Watt διπλάσια δυνατό σε σχέση με αυτό των 89db
Posted Tue 21 Jul 09 @ 8:15 am
apopsisdj
Etsi i eyaisthisia paizei megalo rolo se ena ixeio kai einai endiaferon na doume pos diplasiazetai i entasi / apodosi kathe molis 3 db...
gia tin idia isxy eisodou.
### Euxaristoume gia to poly endiaferon ayto topic, to kano sticky gia ligo kairo na to diabasei opoios thelei na ...morfothei ###
Kai an den exeis na grapseis kati parapano, to kleino gia na meinei se mia selida.
gia tin idia isxy eisodou.
### Euxaristoume gia to poly endiaferon ayto topic, to kano sticky gia ligo kairo na to diabasei opoios thelei na ...morfothei ###
Kai an den exeis na grapseis kati parapano, to kleino gia na meinei se mia selida.
Posted Wed 22 Jul 09 @ 8:07 am
apopsisdj
Kseklidono kai kanw un-stick to topic
Posted Thu 19 Nov 09 @ 7:23 am
